Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πόσοι άνθρωποι τρέχουν Μαραθώνιο σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο; Πόσοι έτρεχαν πριν από 10, 20 ή 30 χρόνια; Πόσοι από αυτούς είναι άνδρες και πόσες γυναίκες; Ποια χώρα έχει τους πιο γρήγορους δρομείς και ποια τους πιο αργούς; Μία πρόσφατη μελέτη που χρησιμοποίησε εκατομμύρια αποτελέσματα χιλιάδων αγώνων σε όλο τον κόσμο μας δίνει τις απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, ενώ μας αποκαλύπτει τα κίνητρα, την εξέλιξη και τις ανάγκες των δρομέων.
Η ΕΡΕΥΝΑ
Η συγκεκριμένη μελέτη πραγματοποιήθηκε από κοινού από την Παγκόσμια Ομοσπονδία στίβου (IAAF) και την ιστοσελίδα runrepeat. com με κύριο ερευνητή τον Jens Jakob Andersen, και μας έδωσε πολλά χρήσιμα δεδομένα για το τρέξιμο σε παγκόσμιο επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, ανέλυσε 107.900.000 αποτελέσματα από 70.000 αγώνες από το 1986 έως το 2018. Ουσιαστικά, για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ανέλυσε το 96% των αγώνων στις ΗΠΑ, το 91% των αγώνων στην Ευρώπη, τον Καναδά και την Αυστραλία, ενώ συμπεριέλαβε και αρκετούς αγώνες από την Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική. Αξίζει φυσικά να αναφέρουμε πως η έρευνα αυτή είχε ως στόχο την ανάλυση των δεδομένων που αφορούν τους ερασιτέχνες (ή χομπίστες) δρομείς – συνεπώς δεν περιλαμβάνει δεδομένα και αποτελέσματα για τους ελίτ δρομείς – αλλά και για αγώνες που είχαν φιλανθρωπικό/περιπατητικό χαρακτήρα.
ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΜΑΤΙΑ
Με μία πρώτη ματιά καταλαβαίνει κανείς πως το τρέξιμο ως αθλητική δραστηριότητα, έχει γνωρίσει μία ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία 30 χρόνια, δηλαδή το διάστημα 1986-2016. Ωστόσο, από εκεί κι έπειτα, από το 2016 έως και σήμερα παρατηρείται μία μικρή πτώση, κυρίως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, καθώς στην Ασία η ανοδική του πορεία συνεχίζεται!
Πιο αναλυτικά, το 2016 συνολικά οι συμμετοχές σε αγώνες 5 χλμ., 10 χλμ., Ημιμαραθώνιου και Μαραθώνιου έφτασαν τα 9,1 εκατομμύρια, ενώ το 2018 ο αριθμός αυτός έπεσε στα 7,9 εκ. διαγράφοντας μία πτώση της τάξης του 13%. Βέβαια, το 1997 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 5 εκ., επομένως συνολικά η αύξηση των τελευταίων 20 ετών ξεπερνά το 57% (Διάγραμμα 1).
Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ
Οι «πρωταθλήτριες» αποστάσεις για το 2018 είναι αυτές των 5χλμ., αλλά και οι Ημιμαραθώνιοι αφού οι συμμετοχές έφτασαν τις 2,9 και 2,1 εκατομμύρια αντίστοιχα, συγκεντρώνοντας τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετεχόντων σε σύγκριση με τις άλλες δύο πιο δημοφιλείς αποστάσεις. Η απόσταση των 5χλμ. μόλις πριν από τρία χρόνια (2016) είχε ξεπεράσει τις 3,1 εκατομμύρια συμμετοχές. Βέβαια, από το 2005 κι έπειτα έχει «εκτοξευθεί» καθώς τότε δεν ξεπερνούσε το 1 εκατομμύριο.
Όσον αφορά τα 10χλμ. έχουν επιδείξει μία μικρότερη, αλλά αρκετά σταθερότερη πορεία στο πέρασμα των χρόνων με το 2018 να φτάνουν τους 1,8 εκατομμύρια τερματισμούς.
Ο Ημιμαραθώνιος ακολούθησε μία παρόμοια πορεία με τα 5χλμ., δηλαδή είχε ραγδαία άνοδο αγγίζοντας το 2015 τους 3 εκατομμύρια τερματισμούς, ενώ το 2018 έπεσε στους 2,1 εκατομμύρια.
Όσον αφορά τον Μαραθώνιο, οι τερματισμοί την ίδια χρονιά έφτασαν τους 1,1 εκ. αποδίδοντας μία σαφώς μικρότερη αύξηση αναλογικά, αλλά μία εξαιρετικά σταθερή πορεία (Διαγράμματα 2 και 3).
Έχετε σκεφτεί πώς και σε τι βαθμό επηρεάζει την αντοχή η αποχή από την προπόνηση; Δείτε το πατώντας εδώ.
ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ
Αναλύοντας τα δεδομένα στον Μαραθώνιο βλέπουμε ότι οι μαραθωνοδρόμοι αυξήθηκαν σημαντικά με τα χρόνια, ωστόσο, έγιναν αρκετά πιο αργοί. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος χρόνου τερματισμού από το 1986 μέχρι το 2001 αυξήθηκε κατά 36 λεπτά (από 3:52:35 σε 4:28:56), ενώ από το 2001 υπάρχει μία περαιτέρω, αλλά σαφώς μικρότερη αύξηση κατά 4 περίπου λεπτά (4:32:49).
Η ίδια ανάλυση ανά φύλο αποκαλύπτει πως οι άντρες είναι λιγότερο επιρρεπείς σε αυτήν την πτώση (από 3:48:15 το 1986 σε 4:22:13 το 2018), με τις γυναίκες να γίνονται πιο αργές (από το 4:18:00 του 1986 στο 4:56:18). Ωστόσο, από το 2001 κι έπειτα εμφανίζουν μία τάση βελτίωσης παραμένουν, όμως μακριά από το μέσο όρο του 1986.
Όπως ήταν αναμενόμενο η μεγάλη αύξηση των δρομέων που λαμβάνουν μέρος στον Μαραθώνιο είναι λογικό να οδηγεί και σε χειρότερο μέσο όρο των χρόνων τερματισμού. Έτσι, δεν είναι ότι οι δρομείς έγιναν πιο αργοί απλά πλέον ασχολούνται με το τρέξιμο όλο και περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα κι αυτοί που δεν είχαν ποτέ κάποια ιδιαίτερη ενασχόληση με αυτό ή και με τον αθλητισμό γενικότερα.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Οι Έλληνες μαραθωνοδρόμοι συνολικά το 2018 φιγουράρουν στην 38η θέση του σχετικού πίνακα ανάμεσα σε 46 καταγεγραμμένες χώρες με μέσο όρο 4 ώρες και 45 λεπτά. Πιο αναλυτικά, οι Έλληνες άνδρες βρίσκονται στην 38η θέση με 4:39, ενώ οι γυναίκες στην 40η με 5:08.
Πρωταθλητές στους άνδρες αναδεικνύονται οι Ισπανοί με 3:49 με τους γείτονές τους, τους Πορτογάλους να ακολουθούν με 3:55, και τους Νορβηγούς να μένουν για δευτερόλεπτα πιο πίσω στην τρίτη θέση.
Στις γυναίκες, οι πιο γρήγορες είναι οι Ελβετίδες με 4:04, ενώ οι Ισλανδές έπονται αρκετά πιο πίσω με 4:13 με τις Ουκρανές να είναι τρίτες με 4:14.
Το γεγονός πως συνολικά οι επιδόσεις γίνονται πιο αργές δεν μας άφησε ανεπηρέαστους. Συγκεκριμένα, οι Έλληνες τα τελευταία 10 χρόνια «πέσαμε» κατά 21 λεπτά και 16 δευτερόλεπτα (συνολικά σε άνδρες και γυναίκες), ενώ το «ρεκόρ» κρατά το Βιετνάμ με μία πτώση που φτάνει τη μία ώρα. Υπάρχουν, βέβαια και οκτώ χώρες που κατάφεραν να γίνουν πιο γρήγορες το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με την Ουκρανία να βρίσκεται στην κορυφή καθώς οι δρομείς της βελτιώθηκαν κατά 28 λεπτά και 28 δευτερόλεπτα.
ΤΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΟ ΑΓΩΝΙΣΜΑ
Αναλύοντας τα δεδομένα για τις τέσσερις βασικές αποστάσεις (5, 10, Ημιμαραθώνιος, Μαραθώνιος) παρατηρείται ότι οι δρομείς, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, σημειώνουν τις καλύτερες αναλογικά επιδόσεις κυρίως στον Ημιμαραθώνιο.
Ο μέσος ρυθμός στον Ημιμαραθώνιο για τους άνδρες είναι 5:40/χλμ. και για τις γυναίκες 6:22/χλμ. στον Μαραθώνιο οι αντίστοιχοι ρυθμοί είναι 6:43/χλμ. και 7:26/χλμ., στα 10χλμ. είναι 5:51/χλμ. και 6:58/χλμ. και, τέλος, στα 5χλμ. 7:04/χλμ. και 8:18/χλμ. αντίστοιχα. Φυσικά στις μικρότερες αποστάσεις, ιδιαίτερα στα 5χλμ. οι δρομείς που λαμβάνουν μέρος δεν είναι πάντα προπονημένοι ή δεν είναι κατά βάση δρομείς απλά συμμετέχουν, έστω και περπατώντας, σε έναν αγώνα δρόμου.
ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΩΝ ΔΡΟΜΕΩΝ
Οι χώρες με τους περισσότερους μαραθωνοδρόμους είναι η Γερμανία, η Ισπανία, η Ολλανδία και η Γαλλία, ενώ στον Ημιμαραθώνιο στην κορυφή της λίστας έχει αναρριχηθεί η Τσεχία. Νορβηγία και Δανία έχουν τους περισσότερους 10άρηδες, ενώ στα 5χλμ. «πρωταθλήτριες» χώρες είναι οι ΗΠΑ, οι Φιλιππίνες και η Νότια Αφρική.
Συνολικά οι χώρες με τους περισσότερους δρομείς ανά πληθυσμό είναι η Ιρλανδία με την Ολλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία να έπονται.
ΑΥΞΗΘΗΚΑΝ ΟΙ «ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ»
Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα εξάγεται και για τα δρομικά ταξίδια. Συγκεκριμένα, όλο και περισσότερος κόσμος ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να αγωνιστεί σε διοργανώσεις του εξωτερικού. Αυτό φυσικά είναι κάτι που το γνωρίζουμε πολύ καλά στη χώρα μας αφού πλέον αρκετές εκατοντάδες Ελλήνων βγαίνουν εκτός συνόρων, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, για να τρέξουν σε κάποια διοργάνωση, κυρίως στις αποστάσεις του Μαραθώνιου και του Ημιμαραθώνιου. Πιο αναλυτικά, για τον Μαραθώνιο το ποσοστό έχει αυξηθεί από το 0,2% στο 3,5%, για τον Ημιμαραθώνιο από το 0,1 στο 1,9%, για τα 10χλμ. από το 0,2% στο 1,4%, ενώ μόνο στα 5χλμ. παρατηρείται μία μικρή πτώση, κάτι όμως που εξηγείται καθώς πλέον σχεδόν σε όλο τον κόσμο υπάρχουν αμέτρητες επιλογές σε όλες τις περιοχές, κι έτσι δεν υπάρχει η ανάγκη για κάποιον να μετακινηθεί αρκετά ώστε να βρει έναν αγώνα αυτής της απόστασης.
ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΧΥΤΕΡΟΙ
Στην ανάλυση ανά χώρα, οι ΗΠΑ έχουν τους περισσότερους δρομείς σε απόλυτη τιμή με το μέσο όρο των επιδόσεών τους, ωστόσο, να είναι ο πιο αργός. Η Ισπανία από την άλλη είναι μία χώρα που οι δρομείς από το 2002 κι έπειτα γίνονται όλο και πιο γρήγοροι, ενώ πλέον είναι οι ταχύτεροι στον Μαραθώνιο, σε επίπεδο μέσου όρου στις χώρες απ’ όπου αντλήθηκαν τα δεδομένα.
Οι τραυματισμοί που… κυνηγούν τις γυναίκες. Μάθετε περισσότερα πατώντας εδώ.
ΗΛΙΚΙΕΣ, ΦΥΛΑ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ
Μεγάλη είναι και η αύξηση του μέσου όρου της ηλικίας των δρομέων παγκοσμίως κάτι αρκετά ενθαρρυντικό αφού δείχνει πως η ποιότητα της ζωής των ανθρώπων βελτιώνεται. Επιπλέον, αναδεικνύει πως οι δρομείς ασχολούνται για περισσότερα χρόνια με το τρέξιμο.
Ενδεικτικά, ο μέσος όρος των δρομέων στα 5χλμ. αυξήθηκε από τα 32 χρόνια στα 40 από το 1986 έως το 2018, στα 10χλμ. από τα 33 στα 39, στον Ημιμαραθώνιο από τα 37,5 στα 39 και στον Μαραθώνιο από τα 38 στα 40. Όσον αφορά τις ηλικιακές κατηγορίες οι δρομείς άνω των 70 εμφανίζονται σταθερά ως οι πιο αργοί με τις πιο γρήγορες κατηγορίες να είναι στα 30-35, δεδομένα πέρα ως πέρα λογικά και αναμενόμενα.
Η κατανομή των δρομέων ανά ηλικιακή κατηγορία
Οι νεότεροι δρομείς έχουν αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στον Μαραθώνιο συγκεκριμένα από 1,5% σε 7,8%,
Η νικήτρια κατηγορία είναι αυτή των δρομέων 40-50 ετών που έχουν φτάσει στο 28% (από το 24,7% το 1986) που αποδεικνύει πως οι δρομείς πλέον έχουν πιο έντονη σχέση με το τρέξιμο και μακροβιότερες δρομικές πορείες. Ο μέσος όρος της ηλικίας των δρομέων συνολικά είναι τα 40 χρόνια για τους άνδρες, και τα 36 χρόνια για τις γυναίκες, κάτι που εξηγείται κυρίως λόγω οικογενειακών συνηθειών (γέννα, μητρότητα κλπ.).
Και το καλύτερο; Κερδίζουν οι γυναίκες!
Από τις πολύ ελπιδοφόρες καταστάσεις είναι και η ραγδαία αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στους αγώνες. Μάλιστα το 2018 οι γυναίκες σε αγώνες των 5χλμ. ξεπέρασαν τους άνδρες, ενώ συνολικά από το 20% που ήταν το ποσοστό της συμμετοχής τους σε όλες τις αποστάσεις, πλέον αγγίζουν το 50%! Φυσικά, τα ποσοστά αυτά δεν μοιράζονται ομοιόμορφα σε όλες τις χώρες. Έτσι, στην Ισλανδία, στον Καναδά και στις ΗΠΑ ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν είναι πολλές φορές μεγαλύτερος από αυτόν των ανδρών, ενώ αντίθετα σε Κορέα, Ιταλία, Ινδία, Ιαπωνία αλλά και Ελβετία η συμμετοχή των γυναικών δεν ξεπερνά το 16-21%!
Δρομείς ανά πληθυσμό
Αν δούμε τώρα τον αριθμό των συστηματικών δρομέων σε ποσοστό του πληθυσμού ανά χώρα, η Ιρλανδία είναι με διαφορά η πρώτη χώρα φτάνοντας το 0,5%, με την Ολλανδία και τη Μ. Βρετανία να έπονται με αρκετά μικρότερο ποσοστό κοντά στο 0,2% (Διάγραμμα 6).
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Είναι πλέον ξεκάθαρο πως σε παγκόσμιο επίπεδο το τρέξιμο γνωρίζει μία τεράστια ανάπτυξη εδώ και τριάντα χρόνια. Κάτι τέτοιο το βιώνουμε και στη χώρα μας, κυρίως τα τελευταία 10-12 χρόνια, όπου έχουν αυξηθεί σημαντικά τόσο ο αριθμός των δρομέων όσο και ο αριθμός των αγώνων.
Αυτή η αύξηση, σε όλες τις αγωνιστικές αποστάσεις, έχει αλλάξει και το προφίλ του μέσου δρομέα, επηρεάζοντας δεδομένα όπως η ηλικία, οι επιδόσεις, οι συνήθειες κ.ά. Συνολικά βλέπουμε πάντως πως υπάρχει μία μεγάλη τάση, όλο και περισσότεροι άνθρωποι να ασχολούνται με το τρέξιμο χτίζοντας μία πολύ πιο μόνιμη σχέση μαζί του.
Οι λόγοι είναι πολλοί και κυρίως σχετίζονται με ψυχολογικά κίνητρα και με την ανάγκη να βρει κανείς διεξόδους στην καθημερινότητά του. Το γεγονός ότι το τρέξιμο είναι εύκολο και πρακτικό, σε συνδυασμό με τη μεγάλη αύξηση στις επιλογές των αγώνων ασφαλώς αποτελούν σημαντικές αιτίες πίσω από αυτό. Σχετικά με την πτωτική πορεία των τελευταίων δύο χρόνων, ίσως είναι ακόμα νωρίς να εξάγουμε κάποιο συμπέρασμα. Σίγουρα θα ήταν αρκετά δύσκολο να συνεχίζεται επ’ άπειρον η αύξηση των συμμετοχών, καθώς και η δυνατότητα των αγώνων είναι πεπερασμένη, με αποτέλεσμα αρκετοί αγώνες να είναι sold out με χιλιάδες να μένουν στους επιλαχόντες. Έτσι, είναι απόλυτα λογικό να υπάρχει ένα «πλατό» για ένα διάστημα σε μεγάλα όμως και σταθερά νούμερα.
Ο «εσωτερικός» ανταγωνισμός
Ασφαλώς βέβαια, το γεγονός πως η ραγδαία αύξηση των συμμετοχών τα τελευταία χρόνια «επηρέασε» και τα κίνητρα πολλών δρομέων. Έτσι, ενώ παλαιότερα ο τερματισμός σε έναν αγώνα δρόμου, και πολύ περισσότερο σε έναν Μαραθώνιο, αποτελούσε ένα μεγάλο προσωπικό κατόρθωμα και διακαή πόθο για τους επίδοξους δρομείς, πλέον, με τον αριθμό των μαραθωνοδρόμων να έχει αυξηθεί σημαντικά, δείχνει να χάνει λίγη από την «αίγλη» του σαν προσωπικό κατόρθωμα, οδηγώντας αρκετούς από τους δρομείς σε άλλους, δυσκολότερα εφικτούς και πιο εντυπωσιακούς στόχους, «μετακινώντας» ουσιαστικά μία μεγάλη μάζα δρομέων προς άλλες μεγαλύτερες αποστάσεις ή διαφορετικού τύπου αγώνες.
Ευχαριστούμε τον Jens Jakob Andersen, κύριο ερευνητή που μας επέτρεψε να χρησιμοποιήσουμε πληροφορίες και διαγράμματα.
Δημοσίευση στο Runner 115, του Βασίλη Παπαϊωάννου, Γυμναστή, Προπονητή Δρόμων Αντοχής
