Πόσο επηρεάζεται ο αυχένας ενός δρομέα από το τρέξιμο;
Ξεκινώντας να διαβάζει κανείς αυτό το άρθρο «Αυχένας και τρέξιμο», πιθανότατα να αναρωτιέται αν το τρέξιμο κάνει κακό στη σπονδυλική μας στήλη και ειδικά στον αυχένα. Το μυαλό των περισσότερων, ίσως, σκεφτεί ότι το τρέξιμο έχει κραδασμούς, οπότε είναι και επικίνδυνο για έναν πονεμένο αυχένα. Στη συνέχεια, θα προσεγγίσουμε το θέμα με επιστημονικό τρόπο και με βάση την παγκόσμια αρθρογραφία, έτσι ώστε να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Είναι επικίνδυνο το τρέξιμο;
Το τρέξιμο είναι η τεχνική που χρησιμοποιούμε για γρήγορη μεταφορά του σώματός μας μέσα στο χώρο. Αποτελεί αρχέγονη ικανότητα και συνδέεται με την επιβίωσή μας καθώς είναι ένα από τα τρία πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος όταν απειληθεί. Δηλαδή, μπορεί να παγώσει από την απειλή, να παλέψει και να την αντιμετωπίσει ή απλά να «πετάξει» – τρέξει (freeze, fight or fly). Η επιλογή εξαρτάται πάντα από την περίσταση. Ο άνθρωπος θα πρέπει να αποφασίσει σε κλάσματα του δευτερολέπτου, με τη βοήθεια φυσικά της ανδρεναλίνης. Άρα, το τρέξιμο είναι απαραίτητος μηχανισμός για την επιβίωσή μας και δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία μας. Αντιθέτως, είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος αυτής.
Το τρέξιμο εμβιομηχανικά και βιοχημικά βοηθάει στην καλύτερη υγεία της σπονδυλικής μας στήλης ισχυροποιώντας το μεσοσπονδύλιο δίσκο και τα οστά της. Ενδυναμώνει τους μυς που τη σταθεροποιούν και ελέγχουν τις κινήσεις της. Ακόμα επηρεάζει την ανοχή μας στον πόνο. Επίσης, εξομαλύνει την εγκεφαλική μας δραστηριότητα και μας βοηθάει ψυχολογικά και κοινωνικά. Τέλος, αποτελεί παράγοντα βελτιστοποίησης της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας που είναι ο πιο «επίσημος» δείκτης υγείας ενός ανθρώπου.
Ειδικά σημάδια επικινδυνότητας ή, πιο απλά, «πότε πάμε στον ειδικό;»
Σκοπός είναι να διαχωριστεί η αντιμετώπιση του αυχενικού άλγους σε δύο κατηγορίες σύμφωνα με την αρθρογραφία, που, όμως, παρουσιάζει ιδιαίτερα κενά ποσοτικά και ποιοτικά γύρω από το θέμα. Αρχικά, το ληφθέν δείγμα δεν είναι ομοιογενές. Έπειτα, δεν ακολουθείται κάποιο συγκεκριμένο πρωτόκολλο και αξιόπιστες μετρήσεις. Τέλος, δεν γίνεται χρήση συγκεκριμένης συνταγογράφησης θεραπευτικών πρωτοκόλλων γύρω από την αποκατάσταση.
Σε αυτό το σημείο έρχονται οι υγειονομικοί να κάνουν τη δουλειά αυτή προσεγγίζοντας μοναδικά κάθε περίπτωση με όπλα την εξειδικευμένη γνώση τους, την αναγνώριση παραγόντων επικινδυνότητας και την κριτική τους σκέψη. Kάτι που δε θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά καθώς η έρευνα δε συμβαδίζει με αυτό που λέμε «μία λύση για όλους».
1η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ – Επικίνδυνα σημάδια αποτελούν:
• Πτώση ή τραυματικό αίτιο
• Η παρατήρηση αδυναμίας ή απώλεια κάποιας κίνησης
• Μούδιασμα ή απώλεια αίσθησης γενικά στο σώμα ή/και στο κρανίο. Ειδικότερα στην περίπτωση του αυχένα παρατηρείται στα άνω άκρα
• Τάση ή επεισόδιο λιποθυμίας
• Δυσφαγία (δυσκολία να καταπιούμε)
• Δυσαρθρία (δυσκολία να μιλήσουμε)
• Δυπλωπία (βλέπω διπλά)
• Ναυτία ή τάση για έμετο και νυσταγμό
• Έντονος νυχτερινός πόνος που δεν μας αφήνει να κοιμηθούμε
Αν συμβεί κάτι από τα παραπάνω πάμε το γρηγορότερο στο νοσοκομείο ή στο γιατρό μας για άμεση διερεύνηση και πρόληψη.
Αν βιώνουμε πόνο έντονο που επιμένει, μας ανησυχεί ή μας αποθαρρύνει από το να τρέξουμε θα πρέπει να επισκεφτούμε και πάλι τον ειδικό για να μάθουμε τί συμβαίνει, ώστε να μην μένουμε με την απορία και το άγχος. Πολλές φορές ο άνθρωπος που βιώνει μυοσκελετικό πόνο δεν απευθύνεται άμεσα σε υγειονομικό. Είτε επειδή το ψάχνει μόνος του και αναιρεί το γεγονός ότι δεν έχει ιατρικές ικανότητες, είτε γιατί διαβάζει στο διαδίκτυο σκόρπιες πληροφορίες.
Δυστυχώς όμως, οι παραπάνω τρόποι δημιουργούν εύφορο έδαφος για να ξεκινήσει μια πιθανή χρονιότητα γύρω από το πρόβλημα του ασθενούς παγιδεύοντας το άτομο σε όλα τα επίπεδα (βίο – ψύχο – κοινωνικά) και να υποθάλψει μελλοντικά περαιτέρω τις ικανότητες του και την υγεία του. Με λίγα λόγια, το να αποφεύγουμε τον ειδικό δεν είναι προς όφελός μας όταν τον χρειαζόμαστε.
5 σημάδια που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις πότε πρέπει να πας στο γιατρό/ φυσικοθεραπευτή
ΟΔΗΓΙΈΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Αν, λοιπόν, ο γιατρός αποκλείσει ότι υπάρχει κάτι σοβαρό και το ζήτημα είναι μυοσκελετικής φύσεως που χρήζει φυσικής αποκατάστασης, τότε δουλεύουμε από κοινού με έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή την αποκατάστασή μας.
2η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ – Στην περίπτωση που δεν έχουμε κάτι σοβαρό, πως το αντιμετωπίζουμε;
1. Όταν έχουμε ενοχλήσεις στον αυχένα και όχι πόνο, δίνουμε ευκαιρία και δοκιμάζουμε να εκτελέσουμε το πρόγραμμά μας κανονικά γιατί το πιθανότερο είναι ότι θα μας ωφελήσει. Ακόμα και αν είναι μια έντονη διαλειμματική, δεν την αποφεύγουμε. Δοκιμάζουμε και δίνουμε χρόνο εκτελώντας τη μισή προπόνηση. Αν τα συμπτώματα χειροτερεύουν, ρίχνουμε την ένταση αρκετά και κάνουμε ένα ήπιο, χαλαρό τρέξιμο ή jogging ανάλογα το τι εξυπηρετεί τα συμπτώματα. Αν αισθανόμαστε καλά, ολοκληρώνουμε το πρόγραμμα κανονικά.
2. Όταν έχουμε πόνο που βιώνουμε από το 1 – 4 στα 10 στη σχετική κλίμακα (σχήμα 1), αξίζει να δοκιμάσουμε μια ήπια προπόνηση αποφεύγοντας, όμως, μεγάλες εντάσεις διαλλειματικής προπονησής, ανώμαλο έδαφος και έκθεση σε ζέστη / ήλιο έχοντας καλή ενυδάτωση μέσα στην ημέρα.
3. Αν ο πόνος ξεπερνάει το 4 της κλίμακας και επιδεινώνεται με τους κραδασμούς αρκετά, καλό θα ήταν απλά να περπατήσουμε ήπια 15 – 20 λεπτά ή και να διακόψουμε εντελώς την προπόνηση.
Το μυστικό: η προσωπική αξιολόγηση!
Όπως διαπιστώνει κανείς, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι μέσα από την έκθεση στην άσκηση να καταλάβουμε πώς θα ανταποκριθεί ο οργανισμός μας. Πολλές φορές ο φόβος μπορεί να μας κάνει να χάσουμε ένα παράθυρο βελτίωσης των συμπτωμάτων μέσα από μια ήπια προπόνηση. Σίγουρα, προσπαθούμε να μην χάνουμε την επαφή με την κίνηση όσο μας το επιτρέπει ο οργανισμός μας. Σύμμαχος μπορεί να φανεί η ενδυνάμωση με εξειδικευμένο ανά περίπτωση ειδικό ασκησιολόγιο που συνταγογραφείται από αθλητίατρο, φυσίατρο ή φυσικοθεραπευτή, οι οποίοι μπορούν να μας παρέχουν εκπαίδευση για το μυοσκελετικό πόνο που μας απασχολεί.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Αν εκθέσουμε σταδιακά τα συμπτώματα σύμφωνα με τα παραπάνω και χειροτερέψουμε, δεν τα βάφουμε «μαύρα» και δεν αποθαρρυνόμαστε. Σταματάω, όχι γιατι το τρέξιμο μου κάνει κακό, αλλά γιατί το τρέξιμο δεν βοηθάει τα συμπτώματα και ο οργανισμός μου κρίνει ότι δεν του αρέσει. Σέβομαι, δηλαδή, την απόφασή του και παίρνω ένα μήνυμα που όμως την επόμενη ημέρα μπορεί να είναι διαφορετικό.
Να θυμάστε
Βιβλιογραφικά το τρέξιμο δεν μπορεί να μας κάνει κακό στη σπονδυλική στήλη. Δεν αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα καμίας παθολογίας όταν έχει ποικιλία έντασης, επιφάνειας τρεξίματος, κλίσης και χρόνου έκθεσης, που ακολουθείται από προπονητικό πρόγραμμα. Φαίνεται ότι η αύξηση του χρόνιου φορτιού μέσα από τη συνταγογραφημένη άσκηση μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης. Κανένας αλγόριθμος δεν θα αξιολογήσει τα μοναδικά μας χαρακτηριστικά, την αίσθησή μας και την επικοινωνία της κόπωσής μας καλύτερα από το προπονητή που εμπιστευόμαστε. Κι επίσης, κανένας υγειονομικός ή πληροφόρηση από το διαδίκτυο δεν μπορεί να κάνει διάγνωση και αξιολόγηση εξ’ αποστάσεως.
Δημοσίευση στο Runner 138, του Βασίλη Καγκιούζη, Φυσικοθεραπευτή, Eιδικού Μυοσκελετικής & Αθλητικής Φυσικοθεραπείας
5 τύποι μάλαξης και τα πότε και γιατί χρειάζονται!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Paraskevopoulos, E.; Koumantakis, G.A.; Papandreou, M. A Systematic Review of the Aerobic Exercise Program Variables for Patients with Non-Specific Neck Pain: Effectiveness and Clinical Applications. Healthcare 2023, 11, 339. https://doi.org/10.3390/ healthcare11030339
2. Zemková E, Kováciková Z and Zapletalová L (2020) Is There a Relationship Between Workload and Occurrence of Back Pain and Back Injuries in Athletes? Front. Physiol. 11:894. doi: 10.3389/ fphys.2020.00894
