Η Μπόμπι Γκιμπ, η πρώτη γυναίκα που συμμετείχε στον Μαραθώνιο της Βοστόνης
Θεωρείται το «ωραίο φύλο», δεν ήταν όμως πάντοτε το πιο επιθυμητό στο χώρο του αθλητισμού. Πέρασαν πολλά χρόνια για να γίνει αποδεκτή η παρουσία των γυναικών μέσα στα στάδια. Αν και την σημερινή εποχή, το να λαμβάνει μέρος μια γυναίκα σε αγώνες δρόμου ή στον στίβο, είναι σύνηθες φαινόμενο, δεν συνέβαινε το ίδιο και παλιότερα.
Στην αρχαιότητα, στην Ελλάδα οι θρησκευτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις απαγόρευαν την είσοδο των γυναικών στο στάδιο. Μόνο συγκεκριμένοι αγώνες, που ήταν αποκλειστικά για γυναίκες και προς τιμήν της θεάς Ήρας, τελούνταν εκείνη την εποχή. Παρότι το 1896 αναβιώνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα και ξεκινά μια «νέα εποχή» για τον αθλητισμό, η γυναίκα συνεχίζει να περιθωριοποιείται και η παρουσία της δεν είναι επιτρεπτή στο χώρο που τελούνται οι Αγώνες. Ο ιδρυτής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Πιέρ ντε Κουμπερτέν, παρότι χαρακτηρίστηκε ως ο «πατέρας» των Ολυμπιακών Αγώνων, αποτέλεσε συγχρόνως κι έναν από τους βασικούς πολέμιους της συμμετοχής των γυναικών στους αγώνες εφόσον, σύμφωνα πάντα με τη θεωρία του, οι γυναίκες δεν είχαν την ικανότητα να ανταγωνιστούν τους άνδρες επί ίσοις όροις.
Τις περισσότερες πιέσεις από όλα τα αθλήματα για τη συμμετοχή των γυναικών σε αυτά, έχουν υποστεί τα αγωνίσματα στίβου μιας και θεωρούνταν κυρίως ανδρικά. Έπειτα από έντονες αντιδράσεις άλλων μελών της ΔΟΕ, επιτυγχάνεται τελικά το 1928 στους Ολυμπιακούς Αγώνες να συμπεριληφθούν πέντε αγωνίσματα στίβου στα οποία περιλαμβάνεται η κατηγορία «γυναικών». Οι μεγάλες αποστάσεις δεν ήταν από αυτά! Μεγαλύτερη απόσταση που διανύθηκε από γυναίκα στην Ολυμπιάδα τότε, ήταν αυτή των 800μ. που λόγω κατάρρευσης πολλών αθλητριών στον τερματισμό ανάγκασε την Ολυμπιακή Επιτροπή να την αποσύρει. Έπρεπε να περάσουν αρκετές δεκαετίες, και συγκεκριμένα το 1960, για να ενταχθούν και πάλι τα 800μ. στα Ολυμπιακά αγωνίσματα με αποτέλεσμα να επανέλθει σιγά – σιγά το ενδιαφέρον για τη συμμετοχή των γυναικών στα αγωνίσματα μεγάλων αποστάσεων.
Η στιγμή που ο κριτής προσπάθησε να σταματήσει την Κ. Σβίτζερ
Μαραθώνια αρχή
Το 1963 η Mέρι Λέπερ τερμάτισε σε επίσημο αγώνα μαραθώνιου σε 3:37:05, παρ’ ότι χρειάστηκε να χαστουκίσει έναν κριτή που προσπάθησε να τη βγάλει από τον αγώνα δια της βίας.
Τρία χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα το 1966, η Μπόμπι Γκιμπ φοβούμενη τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε η συμμετοχή της, σαν σύγχρονη Καλλιπάτειρα προσπαθεί να αποκρύψει το φύλο της και φορώντας κουκούλα και φαρδιά ρούχα τολμά και βρίσκεται στην εκκίνηση δίπλα στους συναθλητές της. Συμμετέχει στον αγώνα της Βοστόνης και κάνει το όνειρο της πραγματικότητα τερματίζοντας σε 3:21:40.
Για να μάθετε για τους τραυματισμούς που… κυνηγούν τις γυναίκες πατήστε εδώ.
Αγώνας απαλλαγής από την προκατάληψη και το μίσος κατά της συμμετοχής των γυναικών στο Μαραθώνιο, αποδείχθηκε το 1967 στη Βοστόνη και ο αγώνας της Kάθριν Σβίτζερ. Λίγο μετά τα πρώτα χιλιόμετρα, ο ποδοσφαιριστής και σφαιροβόλος Mίλερ γλιτώνει τη Σβίτζερ από τα χέρια του Τζοκ Σεμπλ, κριτή του αγώνα, που όρμησε πάνω της για να την αποβάλλει από τον Μαραθώνιο όταν διαπίστωσε την «παράνομη» συμμετοχή της. Τελικά έπειτα από 4 ώρες και 20 λεπτά τερματίζει γράφοντας το 261 (νούμερο συμμετοχής της) με χρυσά γράμματα στην ιστορία του Μαραθώνιου.
Η ψιλόλιγνη Αμερικανίδα έγινε έτσι ουσιαστικά η πρώτη γυναίκα που τερμάτισε επίσημα μαραθώνιο αφού είχε δηλωθεί κανονικά στον αγώνα, ως K. Switzer, μπερδεύοντας ουσιαστικά τους διοργανωτές που θεώρησαν πως αυτό το όνομα αντιστοιχούσε σε άνδρα δρομέα.
Η αρχή είχε γίνει και λίγα χρόνια αργότερα, το 1972, επιτρέπεται τελικά στις γυναίκες να συμμετάσχουν επίσημα στο Μαραθώνιο της Βοστώνης, με τη διαφορά ότι η εκκίνησή τους θα δινόταν 10 λεπτά νωρίτερα από αυτή των αντρών. Ως δείγμα διαμαρτυρίας, οι αθλήτριες με το σήμα της εκκίνησης κάθονται κάτω και περιμένουν την «πραγματική» εκκίνηση και συμμετοχή τους στο αγώνισμα, πράγμα που έγινε λίγα λεπτά μετά.
Έτσι, έπειτα από τη φανερή καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, επιτρέπεται τελικά στις γυναίκες να αγωνίζονται στο Μαραθώνιο μαζί με τους άνδρες και λίγο καιρό αργότερα και σε αγώνες υπεραποστάσεων, ενώ το 1984 στο Λος Άντζελες το πρόγραμμα του στίβου περιελάμβανε όλα τα αγωνίσματα των ανδρών και για τις γυναίκες από τα 100μ. έως και το Μαραθώνιο (με εξαίρεση τα 3.000μ. με φυσικά εμπόδια που θα μπουν για πρώτη φορά στο ολυμπιακό πρόγραμμα 20 χρόνια αργότερα).
Η Ζωζώ Χριστοδούλου
Στην Ελλάδα
Στη χώρα μας ξεχωρίζει η ιστορία της Σταματίας Ρεβύθη, η οποία το 1896 στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες θέλησε να τρέξει μαζί με τους άνδρες. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν της επετράπη, με αποτέλεσμα η 30χρονη πρωτοπόρος δρομέας να τρέξει την απόσταση μόνη της την επόμενη μέρα, και να φτάσει μετά από 5 ώρες και 30 λεπτά στο Παναθηναϊκό Στάδιο όπου όμως δεν της επετράπη να τερματίσει.
Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1974, η μικρόσωμη Ζωζώ Χριστοδούλου θα τρέξει επίσημα στον πρώτο Μαραθώνιο της Αθήνας όπου έγινε δεκτή η συμμετοχή των γυναικών και θα τερματίσει σε 5 ώρες και 1 λεπτό, έκτη ανάμεσα στις 44 γυναίκες που έλαβαν μέρος.
Την επόμενη δεκαετία, και συγκεκριμένα το 1982, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, 27 γυναίκες έλαβαν μέρος στο Μαραθώνιο, στον πρώτο γυναικείο αγώνα Μαραθώνιου σε μεγάλη διοργάνωση. Ανάμεσα σε αυτές, ήταν και οι Ελληνίδες Γεωργία Παπαναστασίου και Κίρκη Κουβαρά.
Στη συνέχεια, οι γυναίκες δειλά-δειλά άρχισαν να τρέχουν, αποφεύγοντας, όμως τα μέρη με πολύ κόσμο αφού τα πειράγματα των «εξυπνάκηδων» ήταν αρκετά. Ενδεικτικά, το 2005, οι συμμετοχές των γυναικών στο Μαραθώνιο της Αθήνας άγγιξαν τις 350, ενώ στον Αυθεντικό Μαραθώνιο του 2016, περισσότερες από 2.500 κατάφεραν να τερματίσουν!
Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες οι επιδόσεις των γυναικών στις μεγά λες αποστάσεις εί ναι αναλογικά καλύτερες από αυτές των ανδρών. Αυτό έρχονται να επιβεβαιώσουν και στοιχεί α ανθρωπολογικών ερευνών, όπου στις παραδοσιακές κοινωνίες οι γυναίκες εκτελούν περισσότερες δραστηριότητες που απαιτούν σωματική αντοχή.
Δημοσίευση στο Runner 96, της Κατερίνας Ασημακοπούλου
