“Είχε και άλλοτε αισθανθεί τους ίδιους πόνους, όταν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του για τον κλασικό μαραθώνιο είχε επιλέξει να τρέχει σε δύσκολες ασφάλτινες διαδρομές, σε ανηφόρες, σε βουνά και ορεινά μονοπάτια. Τώρα, οι ενοχλήσεις τον επισκέφθηκαν ξανά, πιο έντονες από ποτέ, δίχως συγκεκριμένη αφορμή, αναγκάζοντάς τον να μείνει μακριά από τις προπονήσεις. Ένιωθε βαθιά μέσα στο κόκαλο, στα πλάγια των μηρών, τον πόνο σαν ξίφος σε κάθε του διασκελισμό. Φοβήθηκε ότι η προετοιμασία του θα τιναζόταν στον αέρα και το χειρότερο ήταν ότι θα έπρεπε να ξεκινήσει τη διόλου ευχάριστη διαδικασία της αποθεραπείας με ό,τι αυτή συνεπάγεται.
Ευτυχώς πήρε την σωστή απόφαση και πήγε στο γιατρό. Εκείνος τον εξέτασε με λεπτομέρεια και απεφάνθη: «Πρόκειται για τυπική περίπτωση τροχαντηρίτιδας. Έχει μάλιστα εμπλακεί και ο ορογόνος θύλακος και πάσχεις από ορογονοθυλακίτιδα του μείζονα τροχαντήρα». Όπως συμβαίνει συχνά σε παρόμοιες περιπτώσεις η αναγγελία της διάγνωσης μάλλον μπερδεύει παρά διαφωτίζει τον ασθενή εκτός βέβαια αν αυτός διαθέτει αρκετή εμπειρία ή είναι αρκετά ενημερωμένος.”
Ο πόνος στον τροχαντήρα, την προεξοχή του μηριαίου οστού στα πλάγια των μηρών, πολύ συχνά σημαίνει τροχαντηρίτιδα. Συνήθως ξεκινά με ενόχληση που σταδιακά μετατρέπεται σε οξύ πόνο τόσο στο τρέξιμο όσο και στο περπάτημα. Δεν φέρνει όμως και την καταστροφή αφού αντιμετωπίζεται ιδίως αν προσεχθεί στα πρώτα του στάδια.
Μάθημα… ανατομίας
Οι μεγάλες μυϊκές ομάδες στο ανθρώπινο σώμα, που συγκρατούν τον κορμό ή κινούν τα άκρα, προσφύονται σε προεξοχές των οστών, ειδικά δομημένες γι’ αυτό το σκοπό. Οι αποφύσεις του βραχιονίου, οι κόνδυλοι της κνήμης και οι τροχαντήρες του μηριαίου εξυπηρετούν τη σωστή λειτουργικότητα των μυών, προσδίδοντάς τους το μοχλοβραχίονα που χρειάζονται για μια αποδοτική συστολή. Οι γλουτιαίοι μύες, που κινούν το πόδι και επιτρέπουν την αλλαγή στάσης του σώματος (από την όρθια στην καθιστική και από την καθιστική στην ύπτια) ή την αλλαγή διασκελισμού στο περπάτημα και το τρέξιμο, προσφύονται στο μείζονα τροχαντήρα στην εξωτερική επιφάνεια του άνω μέρους του μηριαίου οστού. Ανάμεσα στον τροχαντήρα και στον τένοντα των γλουτιαίων, υπάρχει ένας ορογόνος θύλακος, που δρα ως αμορτισέρ και προστατεύει τόσο το οστό όσο και τον τένοντα. Στους δρομείς είναι συχνός ο ερεθισμός σε αυτή την περιοχή που καταλήγει συνήθως σε φλεγμονή του τένοντα (τενοντίτιδα) ή/και του ορογόνου θυλάκου (ορογονοθυλακίτιδα).
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση εξασφαλίζεται από τις πληροφορίες του ιστορικού, τα σημεία της κλινικής εξέτασης και τα ευρήματα των ακτινογραφιών. Ο γιατρός μπορεί σπάνια να καταφύγει στη μαγνητική τομογραφία, για να αποκλείσει κυρίως άλλα νοσήματα με παρόμοιες κλινικές εκδηλώσεις, ή για να επιβεβαιώσει την αρχική του διάγνωση. Οι δρομείς σπάνια αναφέρουν άμεση πλήξη στον τροχαντήρα, μετά από πτώση. Αυτός ο τραυματισμός είναι συχνότερος σε ποδοσφαιριστές και στους αθλητές του χάντμπολ. Ωστόσο, η έναρξη του πόνου μπορεί να είναι προοδευτική και να σχετίζεται με την αύξηση του όγκου της προπόνησης, της συνολικής χιλιομετρικής απόστασης δηλαδή, που καλύπτεται εβδομαδιαία ή με την απότομη εντατικοποίηση της προπόνησης, εν όψει ενός επικείμενου αγώνα.
Άλλοτε, οι δρομείς τρέχουν στην ίδια πλευρά του δρόμου σε τακτική βάση, ή ακολουθούν τα ίδια πάντα επικλινή μονοπάτια στο βουνό. Το αποτέλεσμα αυτής της συνήθειας είναι η ενόχληση του σκέλους που βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του δρόμου ή του μονοπατιού. Οι γλουτιαίοι μύες αυτού του σκέλους υποχρεώνονται να εργαστούν περισσότερο και η προσπάθεια αυτή καταλήγει σε άσκηση μεγαλυτέρων δυνάμεων στον τροχαντήρα, με συνέπεια τον ερεθισμό και τη φλεγμονή του. Μερικές φορές, οι δρομείς αναφέρουν κριγμό, ή ένα χαρακτηριστικό «κλικ» στον τροχαντήρα.
Για να δείτε προγράμματα προπόνησης για όλες τις αποστάσεις πατήστε εδώ.
Το «αδύνατο» φύλο
Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τροχαντηρίτιδα. Το γεγονός δικαιολογείται από την ανατομική κατασκευή του γυναικείου σκελετού. Η λεκάνη είναι συνήθως πλατύτερη της ανδρικής και οι τροχαντήρες απέχουν περισσότερο. Οι γυναίκες δρομείς συνηθίζουν να τρέχουν με χέρια αιωρούμενα, διασταυρώνοντάς τα μπροστά στο στήθος τους, με αποτέλεσμα την υπερβολική κίνηση της λεκάνης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι συχνή η τριβή του τένοντα των γλουτιαίων μυών στον τροχαντήρα και η ανάπτυξη φλεγμονώδους αντίδρασης.
Κλινική εξέταση
Στην κλινική εξέταση είναι χαρακτηριστική η ευαισθησία κατά την ψηλάφηση της περιοχής του τροχαντήρα. Η απαγωγή του σκέλους υπό αντίσταση, καθώς και η παθητική προσαγωγή, αναπαράγουν τον πόνο. Οι ακτινογραφίες πραγματοποιούνται περισσότερο για να αποκλείσουν άλλο νόσημα, ή να αναδείξουν έναν τραυματισμό (π.χ. κάταγμα κόπωσης), παρά για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση.
Στις σπάνιες περιπτώσεις που διενεργείται μαγνητική τομογραφία, το μόνο εύρημα είναι η αποκάλυψη ενός ορογόνου θυλάκου οιδηματώδους και γεμάτου από διαυγές υγρό. Η διάγνωση, εν τούτοις, δεν βασίζεται στη διακριτική ικανότητα της μαγνητικής τομογραφίας, αλλά στην παροχή χρήσιμων πληροφοριών εκ μέρους του ασθενούς και στην οξυδέρκεια και τις γνώσεις του γιατρού.
Η τελευταία λύση
Στις σπάνιες περιπτώσεις, που ο πόνος επιμένει παρά την εφαρμογή των μέτρων της συντηρητικής αγωγής, ο γιατρός επεμβαίνει χειρουργικά. Η σχετική εμπειρία αναφέρει ότι τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά και ότι μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, οι δρομείς επιστρέφουν στις προπονητικές και αγωνιστικές του υποχρεώσεις. Η πλήρης επιστροφή στις προπονήσεις όπως και στους περισσότερους τραυματισμούς προϋποθέτει την βαθμιαία αύξηση της επιβάρυνσης και την επαρκή ενδυνάμωση της εν λόγω περιοχής με τις κατάλληλες ασκήσεις. Σε κάθε περίπτωση βέβαια η εκτέλεση των σωστών διατάσεων μετά από κάθε προπόνηση και η τακτική εφαρμογή μεθόδων αποκατάστασης όπως το μασάζ, η σάουνα, τα δινόλουτρα κλπ. βοηθούν σημαντικά στην πρόληψη παρόμοιων τραυματισμών.
Συντηρητική αντιμετώπιση
Η θεραπεία της τροχαντηρίτιδας είναι κατά κανόνα συντηρητική. Το πρώτο βήμα αντιμετώπισης είναι φυσικά η διάγνωσή της. Το επόμενο είναι η εφαρμογή μιας σειράς μέτρων που αποσκοπούν
στο μετριασμό των ενοχλήσεων και την υποχώρηση της φλεγμονής όπως:
• Περιορισμός των δραστηριοτήτων ή/και ενεργητική ανάπαυση. Χρήσιμη αποδεικνύεται η προσωρινή ενασχόληση με το ποδήλατο ή το κολύμπι.
• Διατατικές ασκήσεις για τους γλουτιαίους και, κυρίως, για τον τείνοντα την πλατεία περιτονία μυ και τη λαγονοκνημιαία ταινία.
• Ασκήσεις ενδυνάμωσης για τους γλουτιαίους μυς, αρχικά ισομετρικές και στη συνέχεια ισοτονικές, με γνώμονα την ανοχή στον πόνο.
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα, πάντα κατόπιν συννενόησης με τον γιατρό σας, με παράλληλη προστασία του στομάχου από πιθανές παρενέργειες.
• Σε περίπτωση που ο δρομέας παρουσιάζει υπερπρηνισμό στα πόδια του, τότε η εφαρμογή ορθωτικού πέλματος (εσωτερική σόλα) στα παπούτσια του μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τον υπερπρηνισμό του ποδιού ανακουφίζοντας τους τροχαντήρες στη διάρκεια του τρεξίματος.
• Σε περίπτωση μικρής ανισοσκελίας η τροποποίηση των παπουτσιών με ειδικούς πάτους για την εξάλειψή της, ελαττώνει την ένταση των ενοχλήσεων.
• Η φυσικοθεραπεία, με ιοντοφόρεση και εφαρμογή υπερήχων, αποδεικνύεται συχνά ιδιαίτερα ωφέλιμη.
• Αν οι ενοχλήσεις επιμένουν, ακολουθεί η έγχυση κορτικοστεροειδούς στο σημείο της μέγιστης ευαισθησίας.
Γενικά πάντως οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίνονται ευνοϊκά στη συντηρητική αγωγή.
Του Νίκου Μαρκέα, Ορθοπαιδικού Xειρουργού
Δημοσίευση στο RUNNER 45
