Η συμμετοχή σε έναν αγώνα, είναι μία διαδικασία που περιλαμβάνει αρκετά στάδια. Αφού αποφασίσει κανείς τον αγώνα-στόχο, καταστρώνει στη συνέχεια το προπονητικό του πλάνο (ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να κάνει), το τηρεί με περισσότερη ή λιγότερη συνέπεια, προσέχει τη διατροφή του και γενικότερα όσο πλησιάζει η μεγάλη ημέρα του αγώνα, φροντίζει να ακολουθεί έναν πιο αθλητικό τρόπο ζωής με αρκετή ξεκούραση και λιγότερες… ατασθαλίες. Όλη η παραπάνω διαδικασία, δημιουργεί μία ψυχολογική κατάσταση στον καθένα, η οποία κορυφώνεται κατά τη διάρκεια του αγώνα και κυρίως κατά τη στιγμή του τερματισμού, ο οποίος, ειδικά αν όλα έχουν πάει καλά, αποτελεί και τη μέγιστη επιβράβευση και πηγή ικανοποίησης για κάθε δρομέα.
Τι συμβαίνει όμως μετά; Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις και τα συναισθήματα μετά από έναν αγώνα και πώς θα πρέπει κανείς να τα διαχειριστεί; Είναι αυτονόητο ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές αντιδράσεις στα διάφορα ερεθίσματα και αντιλαμβάνεται με τον δικό του τρόπο κάθε κατάσταση. Όμως υπάρχουν ορισμένες στιγμές, τις οποίες σύμφωνα με την εμπειρία μας βιώνουν οι περισσότεροι.
Στο άρθρο που ακολουθεί προσπαθούμε να σας προετοιμάσουμε για όσα θα πρέπει να περιμένετε μετά τον αγώνα σας αλλά και να σας συμβουλέψουμε κατάλληλα ώστε να τα αντιμετωπίσετε θετικά και να συνεχίσετε ακόμα καλύτερα τον δρομικό σας βίο.
Ζήστε το!
Ο αγώνας έχει μόλις τελειώσει! Περνώντας τη γραμμή του τερματισμού, συνεχίζετε περπατώντας ή στέκεστε λίγα μέτρα μετά, προσπαθώντας να ανακτήσετε έναν κανονικό ρυθμό αναπνοής. Οι σκέψεις ποικίλουν από το «Επιτέλους τα κατάφερα! Ήταν φανταστικά»!, μέχρι το… «Δεν πρόκειται να το ξανακάνω ποτέ! Τι δουλειά έχω εγώ εδώ πέρα»! Ό,τι από τα παραπάνω και να συμβαίνει, αυτή η στιγμή είναι δική σας. Όποιο και αν ήταν το αποτέλεσμα του αγώνα, όσο κουρασμένος κι αν είστε, μη χάσετε την ευκαιρία να απολαύσετε κάθε στιγμή. Μην ξεχνάτε ότι ο αγώνας πάνω απ’ όλα είναι μία μεγάλη γιορτή όπου αυτό που μετράει κυρίως είναι η συμμετοχή. Προσπαθήστε να σκεφθείτε θετικά.
Η κούραση, δημιουργεί έντονα συναισθήματα και αντιδράσεις οι οποίες θα πρέπει μεν να εκφρασθούν αβίαστα για να εκτονωθεί η πίεση του αγώνα, αρκεί να έχετε κατά νου ότι δεν θα πρέπει να σας επηρεάσουν στις αποφάσεις σας και ότι θα πρέπει να μείνουν μέσα στον χώρο του τερματισμού.
Μοιραστείτε το!
Μόλις ανακτήσατε τις δυνάμεις σας, και έχετε κάπως ηρεμήσει. Κατά τη διάρκεια του αγώνα ζήσατε έντονες στιγμές και συναισθήματα τα οποία τώρα νιώθετε έντονη την ανάγκη να μοιραστείτε με κάποιον, να του διηγηθείτε το τι σας συνέβη, πως πετύχατε το νέο σας ρεκόρ ή τι δεν πήγε καλά, να δικαιολογήσετε τις αποφάσεις σας, να γκρινιάξετε για τον καιρό, για το παπούτσι που σας χτύπησε, το φαγητό που σας πείραξε και πολλά άλλα.
Κάντε το! Αναζητήστε κάποιον από τους φίλους ή την οικογένειά σας που να μπορεί να σας καταλάβει. Μην προσπαθήσετε να βγάλετε συμπεράσματα ή να κάνετε σύνθετες αναλύσεις. Η ένταση της στιγμής και η έξαψη που νιώθετε δεν είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι, ούτε αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να αξιολογήσετε τον εαυτό σας. Να θυμάστε πως τα σωστά συμπεράσματα βγαίνουν όχι λίγα λεπτά αλλά μέρες μετά τον αγώνα.
Επιστροφή στο χρόνο
Αφού φάτε ένα καλό γεύμα, το οποίο δεν θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι και ανθυγιεινό (αξίζετε μία επιβράβευση για τις διατροφικές θυσίες που ίσως έχετε κάνει αλλά ο οργανισμός χρειάζεται αυτή τη στιγμή θρεπτικά συστατικά για άμεση αποκατάσταση και οι τηγανητές πατάτες με παϊδάκια δεν είναι και ό,τι καλύτερο). Επιστρέψετε στο σπίτι και απολαύσετε ένα αναζωογονητικό μπάνιο. Είναι η ώρα που η ένταση έχει απομακρυνθεί και έχετε πια ηρεμήσει. Στη φάση αυτή, που οι μνήμες από τον αγώνα είναι ακόμα νωπές, είναι χρήσιμο να ανατρέξετε πίσω, να τις ανακαλέσετε και ως εξωτερικός παρατηρητής, να ζήσετε ξανά κάθε στιγμή της προσπάθειά σας χωρίς καμία κριτική διάθεση. Έτσι θα είστε σίγουροι ότι θυμάστε όλα τα δεδομένα από τον αγώνα τα οποία θα σας φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα όταν θα έρθει η στιγμή της αξιολόγησης. Στη συνέχεια αφήστε τον εαυτό σας να χαλαρώσει, ξεχάστε για λίγο τον αγώνα και προσπαθήστε να απασχολήσετε το μυαλό σας κάνοντας κάποια άλλη χαλαρή δραστηριότητα όπως να δείτε μία ταινία, να διαβάσετε ένα βιβλίο ή γιατί όχι να βγείτε για έναν χαλαρό περίπατο. Αν τώρα τρέξατε κάποια μικρή απόσταση, νιώθετε ξεκούραστοι και τίποτα δεν σας κρατάει στο σπίτι, τότε διασκεδάστε το!
Αποδοχή λαθών και δικαιολογίες
Οι περισσότερους από εμάς, μετά από έναν αγώνα, νιώθουμε ότι θα μπορούσαμε να τα έχουμε πάει καλύτερα, ακόμα και αν έχουμε νικήσει ή αν έχουμε πετύχει ατομικό ρεκόρ. Σπάνια θα ακούσετε κάποιον δρομέα να λέει: «Σήμερα έκανα τον τέλειο αγώνα, ακολούθησα την τέλεια τακτική και πέτυχα το 100%», ενώ είναι πολύ πιθανόν να ακούσετε κάποιον να λέει ότι «Είχε πολύ υγρασία, η θερμοκρασία ήταν υψηλή, δεν πήρα το gel μου στο 15ο χλμ., στραβοπάτησα σε ένα πεζοδρόμιο, αν δεν ακολουθούσα αυτόν τον μακρυμάλλη στο 18 θα πήγαινα καλύτερα, εγκλωβίστηκα στην εκκίνηση, με ενόχλησε το σορτσάκι, δεν έβαλα βαζελίνη…» και ο κατάλογος των δικαιολογιών δεν έχει τελειωμό. Αφού, λοιπόν, έχετε ηρεμήσει και έχετε πλέον αποστασιοποιηθεί από την προσπάθειά σας είναι η φάση που θα αρχίσετε να αναγνωρίζετε μεν κάποια λάθη ή αδυναμίες σας πάνω στον αγώνα, συνεχίζοντας όμως να προβάλλετε κάποιες δικαιολογίες. Σταδιακά έρχονται στην επιφάνεια στιγμές που ήταν λίγο θολές στο μυαλό σας, λανθασμένες κινήσεις ή αντιδράσεις που σας είχαν διαφύγει κάτι τέτοιο όμως δεν είναι τυχαίο. Σε έρευνα που έγινε με ποδοσφαιριστές λίγες ώρες μετά από ποδοσφαιρικό αγώνα, η συντριπτική πλειοψηφία ήταν σε θέση να ανακαλέσει μόνο τις θετικές τους κινήσεις κι επεμβάσεις σε αυτόν και όχι τα λάθη τους ακόμα κι αν ήταν πολλά περισσότερα. Οπότε, μην αγχώνεστε, είναι πολύ λογικό όλο αυτό ενώ δείχνει ότι βρίσκεστε σε πολύ καλό δρόμο.
Ξεκάθαρο τοπίο
Αρχίζετε να σκέφτεστε πιο ήρεμα και πιο συγκροτημένα τον αγώνα και σε αυτό βοηθά και το γεγονός ότι πλέον αισθάνεστε και σωματικά πιο ξεκούραστοι. Τώρα μπορείτε να σκεφθείτε και πιο ώριμα. Φυσικά, εξακολουθείτε να αναλύετε την προσπάθειά σας και τις όποιες παραλήψεις σας, τώρα πια, όμως, αιτιολογείτε δίκαια και αντικειμενικά τις κινήσεις σας – και τις θετικές και τις αρνητικές – ενώ αρχίζετε να βλέπετε κάποιο φως στο… τούνελ των συμπερασμάτων.
Σωστή αξιολόγηση της προετοιμασίας
Επιτέλους μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα. Δεν σας επηρεάζει ούτε η κούραση, ούτε οι πρώτες εν θερμώ σκέψεις, ούτε τα λόγια των φίλων. Έχετε αναγνωρίσει τα λάθη, έχετε ζυγίσει την επίδραση των εξωτερικών παραγόντων και τον βαθμό που σας επηρέασαν και αρχίζετε να καταλήγετε σε πιο ώριμα αλλά και σαφή συμπεράσματα. Είναι η στιγμή που θα πρέπει να συζητήσετε με τον προπονητή σας (ή έστω και μόνος σας αν δεν έχετε) προσπαθώντας να αξιολογήσετε την προετοιμασία σας από την αρχή αλλά και να εντοπίσετε τα όποια λάθη ή παραλείψεις. Φυσικά, αν είστε νέοι δρομείς, μάλλον ήρθε η στιγμή να σκεφτείτε πιο σοβαρά το τρέξιμο και την επόμενη φορά να έχετε και εσείς το δικό σας προπονητικό πρόγραμμα.
Η αίσθηση της απώλειας
Το επόμενο στάδιο είναι μία ανεπαίσθητη αίσθηση απώλειας της διαδικασίας του αγώνα, που αγγίζει τα όρια μιας γλυκιάς μελαγχολίας. Η κατάσταση αυτή που περιγράφεται με τη φράση Post Race Blues – το γεγονός ότι υπάρχει ειδικός όρος στον δρομικό χώρο δεν είναι τυχαίο – είναι ουσιαστικά μία ιδιαίτερη μελαγχολία που νιώθει κανείς μετά από μία περίοδο προετοιμασίας για έναν συγκεκριμένο στόχο, που στην περίπτωση μας είναι ο αγώνας. Όχι, δεν συμβαίνει μόνο στους δρομείς αφού τα ίδια συναισθήματα γεννώνται και σε μαθητές μετά από εξετάσεις, σε φοιτητές μόλις πήραν το πτυχίο τους ακόμα και σε πολιτικούς μετά από προεκλογικές περιόδους. «Χτυπάει» συνήθως τρεις ή και περισσότερες μέρες μετά τον αγώνα όταν πια θα έχετε ενσωματωθεί πλήρως στους κανονικούς ρυθμούς της καθημερινότητας. «Ο δρομέας αποκτά μία σχέση αγάπης – μίσους αλλά και βαθιάς δέσμευσης με την προπόνησή του. Την ίδια στιγμή, η προπόνηση αποτελεί την καθημερινή του απόδραση από τα προβλήματα και τα άγχη. Έτσι, μόλις ολοκληρωθεί αυτή η περίοδος, ήδη από την επόμενη μέρα, αισθάνεται μετέωρος, καθώς δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο στόχο να ακολουθήσει, ενώ δεν ξέρει πώς να αξιοποιήσει τον επιπλέον χρόνο που του προκύπτει, ακόμα κι αν στην πραγματικότητα έχει κι άλλες υποχρεώσεις να εκτελέσει». Αυτή είναι η θέση των ψυχολόγων και εσείς μπορείτε να το καταλάβετε περισσότερο από τον καθένα.
Το τέλος ενός κύκλου
Ο κύκλος έχει αρχίσει και κλείνει κι εσείς τώρα πια είστε μόνο κερδισμένοι. Ανεξάρτητα από το αν πετύχατε ένα νέο ρεκόρ, αν τερματίσατε επιτυχώς, αν ήσασταν εντός ή εκτός στόχων, όλο αυτό το ταξίδι έγινε για να σας προσφέρει ένα μάθημα ζωής. Ότι κάθε τι κερδίζεται με κόπο, ότι η συμμετοχή από μόνη της είναι μία πρώτη νίκη και εσείς βρεθήκατε εκεί μαζί με τους άλλους δρομείς προσπαθώντας για το καλύτερο. Όπως στη ζωή προχωράμε βήμα βήμα, έτσι ακριβώς και στο τρέξιμο. Ώρα λοιπόν για το επόμενο!
Μια νέα αρχή
Αφού, λοιπόν, έχετε τακτοποιήσει στο μυαλό σας όλες τις λεπτομέρειες σχετικά με την έκβαση του προηγούμενου αγώνα ήρθε η στιγμή να σκεφθείτε τον επόμενο. Αν είστε από αυτούς που απολαύσατε τη συμμετοχή σας και σας άρεσε η ατμόσφαιρα που επικρατεί σε ένα αγώνα δρόμου, τότε δεν έχετε παρά να το επαναλάβετε προσπαθώντας να το κάνετε πιο σωστά και οργανωμένα αυτή τη φορά. Σε αυτή τη φάση έχετε κρατήσει τα καλά, έχετε αποβάλλει αρνητικές σκέψεις και αντιδράσεις, σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, και έχετε το βλέμμα σας στραμμένο στο μέλλον. Προσπαθήστε να μάθετε από τα λάθη σας και να ξεκινήσετε σωστά το επόμενο σας βήμα. Ο σωστός σχεδιασμός είναι το κλειδί της επιτυχίας. Κρίνετε τη συνέχεια της προπόνησής σας με βάση όχι το αποτέλεσμα του αγώνα αλλά με βάση την αλλαγή που έφερε στη ζωή σας το τρέξιμο. Και για να μην μείνετε εκτός κλίματος, επιλέξτε έναν εύκολο αγώνα σε σύντομο χρονικό διάστημα και πάρτε μέρος για τη χαρά της συμμετοχής!
Δημοσιεύθηκε στο RUNNER 70
των Νίκου Πολιά, Βασίλη Παπαϊωάννου
