Πιθανώς δεν υπάρχει δρομέας, ο οποίος να μην έχει ταλαιπωρηθεί από κάποιο πρόβλημα αναιμίας κατά τη διάρκεια της αθλητικής του σταδιοδρομίας. Η λεγόμενη «αναιμία των δρομέων» έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και συζητήσεων αρκετά ευρύ. Υπάρχει όμως λύση;
Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο στοιχείο του οργανισμού του ανθρώπου και χρειάζεται για κυρίως δράσεις:
1) δημιουργία της αιμοσφαιρίνης, η οποία δεσμεύει το οξυγόνο μεταφέροντάς το από τους πνεύμονες στους μυς,
2) δημιουργία της μυοσφαιρίνης, η οποία αποθηκεύει και μεταφέρει το οξυγόνο μέσα στο μυϊκό κύτταρο και
3) δημιουργία μιας ομάδας ενζύμων γνωστών σαν κυτοχρώματα, τα οποία βρίσκονται στα μιτοχόνδρια και τα οποία είναι απαραίτητα για τη δημιουργία ATP.
Τα συνολικά αποθέματα του σιδήρου στο σώμα είναι 4 gr από τα οποία τα 2,7 gr βρίσκονται στην αιμοσφαιρίνη, 1 gr στη φεριτίνη, η οποία αποθηκεύει το σίδηρο και 0,3 gr στη μυοσφαιρίνη και τα μιτοχονδριακά ένζυμα. Στο 1 gr της φεριτίνης περιλαμβάνεται και κάποιο μέρος που αποθηκεύεται σαν αιμοσιδηρίνη στο ήπαρ ή στο μυελό των οστών.
Εάν σε κάποιον αθλητή εμφανίζεται έλλειψη σιδήρου, αυτή θα εμφανιστεί σαν πτώση της τιμής της φεριτίνης που αποτυπώνει τα αποθέματα του σιδήρου. Η πτώση της τιμής της αιμοσφαιρίνης είναι το τελικό συμβάν, το οποίο και έρχεται αρκετά αργότερα και υποδηλώνει συχνά και αναιμία. Επομένως, εάν αξιολογούμε την αιμοσφαιρίνη για να αξιολογήσουμε το σίδηρο, μάλλον θα οδηγηθούμε σε εσφαλμένα συμπεράσματα γιατί η τιμή της αιμοσφαιρίνης επηρεάζεται τελευταία.
Επειδή ο σίδηρος σε ένα ποσοστό σημαντικό χάνεται από τον οργανισμό των δρομέων εξ αιτίας της καταπόνησης, θα πρέπει να αναπληρώνεται σε καθημερινή βάση. Μια συνήθης ποσότητα είναι 1-2 χιλ. του gr (mg). Όμως, ο σίδηρος από του στόματος απορροφάται σε ένα ποσοστό 10%. Άρα χρειάζονται για ημερήσια πρόσληψη 10-20 mg . Συνήθως η δίαιτα, μας παρέχει 6 mg σιδήρου ανά 1000 θερμίδες. Επομένως μια δίαιτα 3000 θερμίδων μας δίνει 18 mg σιδήρου. Αυτό φαίνεται ικανοποιητικό αλλά τελικά φαίνεται ότι δεν είναι γι’ αυτό και συνηθίζεται οι δρομείς να παίρνουν συμπληρώματα σιδήρου. Αρκετοί δρομείς λαμβάνουν μέχρι και 100 mg ημερησίως. Αυτή η ποσότητα για μερικούς επιστήμονες θεωρείται μεγάλη. Όμως φαίνεται πως δεν είναι γιατί η μέτρηση της φεριτίνης, σε δρομείς που λαμβάνουν συμπληρώματα σιδήρου 100 mg ημερησίως για μεγάλα διαστήματα, δεν αυξάνεται σημαντικά.
Για να δείτε προπονητικά προγράμματα για όλες τις αποστάσεις πατήστε εδώ.
Μια συνήθης πρακτική τα τελευταία χρόνια είναι η ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου. Η πρακτική αυτή παρόλο δημοφιλής είναι συχνά εσφαλμένη. Θα εξηγήσουμε το γιατί.
Φορτώνοντας τον οργανισμό με σίδηρο ενδοφλέβια, ουσιαστικά δεν κερδίζουμε τίποτα, απλά γιατί αυτή η ποσότητα δεν μπορεί να είναι λειτουργική. Η χρονική διάρκεια της αιμοποίησης κρατά 20 περίπου μέρες και είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αν δώσουμε πολύ σίδηρο θα επιταχύνουμε τη διαδικασία της αιμοποίησης. Αυτό φαίνεται χαρακτηριστικά σε αθλητές που έλαβαν ενδοφλέβια μεγάλες ποσότητες σιδήρου. Η φεριτίνη τους αυξάνεται πολύ (πάνω από 1000) που δείχνει, ότι επειδή ο σίδηρος που υπάρχει είναι υπεραρκετός αποθηκεύεται και αυτό φαίνεται με την αύξηση της φεριτίνης. Επομένως, η ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου συνήθως είναι εσφαλμένη πρακτική και πολύ συχνά μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές αρκετά επιζήμιες για την απόδοση του αθλούμενου.
του Δημήτρη Κουρέτα
