Πριν από λίγες μέρες ο Έλιουντ Κιπτσόγκε έφτασε πολύ κοντά στο να σπάσει ένα μεγάλο χρονικό φράγμα. Σε μία ξεχωριστή μέρα, όπου όλα είχαν μελετηθεί και σχεδιαστεί με απόλυτη ακρίβεια, ο κορυφαίος μαραθωνοδρόμος παραλίγο να σπάσει το περιβόητο 2ωρο στον Μαραθώνιο. Τα τελευταία 50 και πλέον χρόνια, όμως, που ο άνθρωπος τρέχει αγωνιστικά σε παρόμοιες συνθήκες, έχουν σπάσει πολλά χρονικά φράγματα σε διάφορες αποστάσεις.
Φράγματα που μπορεί κάποτε να φάνταζαν δυσπρόσιτα ή εξωπραγματικά και που σήμερα θεωρούνται απλά και… συνηθισμένα επιβεβαιώνοντας πως ο άνθρωπος εξελίσσεται, βελτιώνεται, σπάει τα όρια!
Στη συνέχεια δείτε μερικά ακόμα σημαντικά χρονικά όρια, σε διάφορες αποστάσεις, και την ιστορία τους.
Τα 4 λεπτά στο μίλι
Μπορεί να είναι μία απόσταση που δεν συναντάμε συχνά –ίσως να μην έχουμε καν εξοικείωση – όμως για Αμερικανούς και Βρετανούς είναι ορόσημο. Έτσι, μέχρι τη δεκαετία του ‘50, το μεγαλύτερο φράγμα στον κλασικό αθλητισμό θεωρείτο αυτό των 4 λεπτών στο μίλι (1.609μ.).
Για να γίνει αυτό, έπρεπε να καλυφθούν 4 στροφές στον στίβο κάτω από το ένα λεπτό, και επιπλέον 9 μέτρα.
Στις 6 Μαΐου του 1954 (την ίδια μέρα που επέλεξε κι η ΝΙΚΕ για το Breaking2), ο Ρότζερ Μπάνιστερ σε ένα μίτινγκ παρουσία 3.000 φιλάθλων (!) κατάφερε να σπάσει το περιβόητο φράγμα και να γράψει το όνομα του με χρυσά γράμματα στην ιστορία τερματίζοντας σε 3:59.4.
Για να το καταφέρει αυτό, χρησιμοποίησε τη βοήθεια δύο συναθλητών του οι οποίοι μπήκαν ως «λαγοί» σε όλη τη διαδρομή, ενώ συνολικά στον αγώνα έλαβαν μέρος έξι δρομείς.
Ο Μπάνιστερ που αργότερα πήρε τον τίτλο του Σερ από τη βασιλική οικογένεια, είχε κάνει αρκετές απόπειρες για να το πετύχει από το 1952, όπως φυσικά και αρκετοί ακόμα δρομείς, κυρίως στις ΗΠΑ. Τελικά, τα κατάφερε!
Mία έγχρωμη απεικόνιση της προσπάθειας του Ρότζερ Μπάνιστερ
Τα 60’ στον Ημιμαραθώνιο
Μπορεί σήμερα να διεξάγονται αμέτρητοι αγώνες της απόστασης, όμως δεν συνέβαινε το ίδιο και πριν από 50 χρόνια. Επιπλέον, μέχρι και το 2004 η Παγκόσμια Ομοσπονδία στίβου δεν αναγνώριζε ως παγκόσμια ρεκόρ τις επιδόσεις σε αγώνες δρόμου.
Όπως και να έχει, το φράγμα της απόστασης που ιντρίγκαρε – και ιντριγκάρει ακόμα – φιλάθλους και δρομείς είναι αυτό της μίας ώρας στην απόσταση.
Επίσημα, λοιπόν, ο πρώτος που το κατάφερε ήταν ο πολύ μεγάλος Κενυάτης δρομέας, Μόουζες Τανούι το 1993 όταν έτρεξε στο Μιλάνο τα 21,086χλμ. σε 59:47 συντρίβοντας για περίπου ένα λεπτό το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ.
Θα πρέπει να πούμε βέβαια, πως παλαιότερα σπάνια οι κορυφαίοι δρομείς έτρεχαν επίσημα αυτήν την απόσταση, ενώ οι καλύτερες επίσημα καταγεγραμμένες επιδόσεις τους προέρχονται από το πέρασμά τους στο πρώτο μισό από κάποιον Μαραθώνιο που έλαβαν μέρος. Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα, λοιπόν, πόσο θα έτρεχε ο Αμπέμπε Μπικίλα σε έναν αγώνα Ημιμαραθωνίου.
Σήμερα, το παγκόσμιο ρεκόρ κατέχει ο Ζερσενάι Ταντέσε με 58:23, ο ένας από τους τρεις δρομείς που συμμετείχαν στο περιβόητο Breaking2 μαζί με τον Έλιουντ Κιπτσόγκε και τον Ντεσίσα Λελίσα.
O Zερσενάι Ταντέσε
Τα 10’’ στα 100μ.
Το 1968 ο Τζιμ Χάινς έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έσπασε το φράγμα των 10 δευτερολέπτων στα 100μ. με κανονικό άνεμο και ηλεκτρονική χρονομέτρηση.
Ο Αμερικάνος πρώην αθλητής του football ήταν ο νικητής των Ολυμπιακών Αγώνων στο Μεξικό με 9.95 και τότε ήταν η πρώτη φορά που καταγράφηκε επίδοση κάτω από τα 10 δευτερόλεπτα με ηλεκτρονικό χρονόμετρο.
Μέχρι τότε, και για αρκετά χρόνια ακόμα σε όλο τον κόσμο, η χρονομέτρηση γινόταν με χρονόμετρο χειρός (τρεις κριτές έπιαναν τον χρόνο των δρομέων και οι τελικές επιδόσεις έβγαιναν με βάση τον μέσο όρο των τριών χρόνων. Η απόκλιση ανάμεσα στις δύο μεθόδους υπολογίζεται τυπικά στα 14 εκατοστά του δευτερολέπτου).
Ο Χάινς μερικούς μήνες νωρίτερα είχε κατέβει τα 10’’ και στο Εθνικό Πρωτάθλημα των ΗΠΑ στο Σακραμέντο όταν έτρεξε την απόσταση σε 9.9 όμως η χρονομέτρηση είχε γίνει με χρονόμετρο χειρός. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία είχε αναγνωρίσει την επίδοση αυτή ως παγκόσμιο ρεκόρ, την είχε αποδώσει όμως επίσημα ως 10.03.
Πριν τον Χάινς κι άλλοι αθλητές είχαν τρέξει κάτω από τα 10 δευτερόλεπτα τα 100μ. όμως οι μετρήσεις δεν είχαν γίνει με ηλεκτρονικό χρονόμετρο ή/και είχαν σημειωθεί με ευνοϊκό άνεμο πάνω από τα επιτρεπτά επίπεδα (2μ./δευτερόλεπτο).
Το φράγμα των 10 δευτερολέπτων αποτέλεσε για πολλά χρόνια ένα θρυλικό όριο για τους δρομείς ταχύτητας από τις αρχές του 20ου αιώνα. Από το 1968 μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 120 δρομείς έχουν καταφέρει να τρέξουν κάτω από αυτό. Δύο ξεχωριστές περιπτώσεις, είναι ο Γάλλος Κριστόφ Λεμέτρ, ο οποίος στις 9 Ιουλίου του 2010 έγινε ο πρώτος λευκός που έτρεξε τα 100μ. κάτω από το “φράγμα” σε 9.98, αλλά και ο Τζαμαϊκανός Ασάφα Πάουελ που έχει τρέξει κάτω από τα 10 δευτερόλεπτα πιο πολλές φορές από κάθε άλλον, συνολικά 97.
Τα 27 λεπτά στα 10.000μ.
Το αγώνισμα των 10.000μ. στα 100 και πλέον χρόνια της ιστορίας του έχει προσφέρει πολλά… χρονικά φράγματα. Αρχικά, ήταν αυτό των 30 λεπτών που έσπασε ο Φιλανδός Μάκι το 1939 με 29:52.6 (μέχρι το 1940 στο αγώνισμα κυριαρχούσαν οι Φιλανδοί), στη συνέχεια, 15 χρόνια αργότερα, ο σπουδαίος Εμίλ Ζάτοπεκ κατέβηκε ακόμα πιο κάτω και από τα 29 λεπτά με 28:54.2, ενώ ο Αυστραλός Ρον Κλαρκ το 1965 κάλυψε τις 25 στροφές εντός στίβου για πρώτη φορά κάτω από τα 28 λεπτά σε 27:39.4.
Το μεγαλύτερο, έως τώρα, φράγμα των 27 λεπτών στα 10.000μ. θα σπάσει τελικά μετά από 28 χρόνια, το 1993, ο Κενυάτης Γίομπες Οντιέγκι με 26:58.38 στο Όσλο της Νορβηγίας, σφραγίζοντας την κυριαρχία των Αφρικανών στα αγωνίσματα των αποστάσεων, η οποία ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70. Σήμερα, το ρεκόρ έχει φτάσει 26:17.53 από τον Κενενίσα Μπεκέλε και ο επόμενος μεγάλος στόχος δεν είναι άλλος από το φράγμα των 26 λεπτών…
Τα 13 λεπτά στα 5.000μ.
Στα 5.000μ. αδιαμφισβήτητα το μεγάλο φράγμα ήταν αυτό των 13 λεπτών, μία επίδοση που αντιστοιχεί σε ρυθμό 2:36/χλμ. ή πιο απλά σε 63’’/400μ. Ο μεγάλος Σαϊντ Αουίτα, ένας δρομέας που άφησε ιστορία τόσο στα 1.500 όσο και στα 5.000μ. τη δεκαετία του ’80 ήταν αυτός που κατέβηκε τα 13 λεπτά στη Ρώμη λίγες μέρες πριν κερδίσει στην ίδια πόλη το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 1987.
Ο Μαροκινός δρομέας έτρεξε την απόσταση στην Αιώνια Πόλη σε 12:58.39 γράφοντας ιστορία και γκρεμίζοντας το «κάστρο» των 13 λεπτών. Σήμερα, το παγκόσμιο ρεκόρ ανήκει στον Κενενίσα Μπεκέλε με 12:37.55, ενώ κανείς δεν μιλά για το φράγμα των 12 λεπτών, αφού φαντάζει πραγματικά αδύνατο, για την ώρα.
O σπουδαίος Μαροκινός, Σαΐντ Αουίτα
Τα 3 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα στα 1.500μ.
Οι μεγάλες κόντρες ανάμεσα στους Βρετανούς Στιβ Κραμ, Στιβ Όβετ και, φυσικά, Σεμπάστιαν Κόου τη δεκαετία του 1980 οδήγησαν σε μία συνεχή βελτίωση των επιδόσεων στο αγώνισμα των 1.500μ.
Έτσι, όταν στις 16 Ιουλίου του 1985 σε μίτινγκ στη Νίκαια της Γαλλίας, ο Στιβ Κραμ κατέβηκε πρώτος το φράγμα των 3:30 σημειώνοντας νέο παγκόσμιο ρεκόρ με 3:29.67, δεν δημιουργήθηκε μεγάλη έκπληξη.
Έκτοτε, πολλοί δρομείς κατέβηκαν το «φράγμα», ενώ 13 χρόνια αργότερα ο Χικάμ Ελ Γκερούζ θα σημειώσει νέο παγκόσμιο ρεκόρ με 3:26.00, το οποίο κρατάει μέχρι σήμερα.
Στιβ Όβετ, Στιβ Κραμ και Σεμπ Κόου (από αριστερά)
Τα 8 λεπτά στα στιπλ
Είναι από τα πιο εντυπωσιακά αγωνίσματα του στίβου που έχει σχετικά μικρότερη ιστορία από τα υπόλοιπα αγωνίσματα αποστάσεων. Τα 3.000μ. με φυσικά εμπόδια έχουν κι αυτά το δικό τους φράγμα το οποίο πριν 50 χρόνια είχε τη φήμη του ακατόρθωτου. Το 1954 λοιπόν, όταν ο Ούγγρος Σάντορ Ροζνιόι κάλυπτε την απόσταση σε 8:49.6 δύσκολα φανταζόταν ότι θα βρεθεί κάποιος τα επόμενα 40 χρόνια να τρέξει τα 3.000μ. περνώντας 7 λίμνες και 28 εμπόδια κάτω από τα 8 λεπτά. Κι όμως, ο Μόουζες Κιπτανούι, ένας σπουδαίος δρομέας από την Κένυα, το 1995, 41 χρόνια μετά, τερμάτισε σε 7:59.18 στο μίτινγκ της Ζυρίχης σπάζοντας ένα ακόμα μεγάλο δρομικό φράγμα.
του Βασίλη Παπαϊωάννου,
Αρχισυντάκτη RUNNER Magazine
Κ.Φ.Α, Προπονητή Δρόμων Αντοχής
