Η μέτρια και έντονη αερόβια δραστηριότητα έχει αναφερθεί να σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα νευροβιολογικών “ανταμοιβών”. Όπως και σε άλλες δραστηριότητες που προσφέρουν ευχαρίστηση και ευφορία, όπως το σεξ, το φαγητό, οι επιτυχίες, έτσι και η άσκηση και το τρέξιμο συγκεκριμένα έχει παρόμοια ψυχοδραστικά αποτελέσματα.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η θετική εμπειρία που βιώνει ο δρομέας είναι ιδιαίτερα έντονη και συνήθως αναφέρεται ως «η ευφορία του δρομέα». O Haile Gebrsselassie, κορυφαίος δρομέας, Παγκόσμιος Πρωταθλητής και Oλυμπιονίκης, έφτανε στην γραμή τερματισμού με ένα πελώριο χαμόγελο. Η ευφορία μπορεί να λειτουργήσει ενθαρρυντικά προς την άμεση συνέχιση της άσκησης και μακροπρόθεσμα τη συνήθιση της αερόβιας άσκησης. Είναι λογικό, όσο μεγαλύτερο αίσθημα ευφορίας βιώνει ο δρομέας, τόσο μεγαλύτερη να είναι η επιθυμία για επανάληψη της δραστηριότητας.
Οι “υπεύθυνοι”
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της έρευνας των Νευροεπιστημών σε αυτόν τον τομέα, υπέυθυνη για τη δημιουργία της «ευφορίας του δρομέα» είναι μία ομάδα νευροχημικών ουσιών, τα ενδοκανναβινοειδή. Οι νευροχημικές διαδικασίες που παίζουν ρόλο την αναπτυξη της ανταμοιβής ειναι η ενεργοποίηση των υποδοχέων κανναβινοειδών σε περιοχές ανταμοιβής του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.
Ο ρόλος της έντασης
Άλλα θηλαστικά, που επίσης συμμετέχουν σε άσκηση αντοχής μοιράζονται ανατομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά με τον άνθρωπο και είναι πιθανό η έντονη άσκηση να προκαλέι και σε αυτά παρόμια νευροφυσιλογική αντίδραση. Αυτό ακριβώς θέλησε να μελετήσει ο ερευνητής David A. Raichlen από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Ο Αμερικανός ερευνητής μέτρησε τα επίπεδα ενδοκαναβινοειδών (ΕΝΔΚ) πριν και μετά την άσκηση σε διάδρομο σε ανθρώπους και σκυλιά (θηλαστικά προσαρμοσμένα στο τρέξιμο) αλλά και σε κουνάβια (μη προσαρμοσμένο στο τρέξιμο θηλαστικό). Αποδείχθηκε ότι στους ανθρώπους και τα σκυλιά τα επίπεδα των ΕΝΔΚ αυξήθηκαν σημαντικά μετά από μεγάλης έντασης και διάρκειας τρέξιμο. Τα ΕΝΔΚ δεν αυξήθηκαν σημαντικά μετά από χαμηλής έντασης περπάτημα σε αυτά τα είδη, ενώ δεν αυξήθηκαν σημαντικά στα κουνάβια μετά την άσκηση σε οποιαδήποτε ένταση.
Καθώς η ένταση της άσκησης σχετίζεται με τα επίπεδα ΕΝΔΚ, το σύστημα δημιουργίας της “ανταμοιβής” φαίνεται να ενθαρρύνει την υψηλής έντασης άσκηση. Συνεπώς, η υπόθεση ότι τα επίπεδα των ΕΝΔΚ σχετίζονται με την υψηλής έντασης δραστηριότητα επιβεβαιώνεται. Επίσης, υπήρξε διαφορά ανάμεσα στα είδη που είναι προσαρμοσμένα εξελικτικά στο τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, άνθρωπος και σκυλιά και των μη δρομέων-θηλαστικών. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αυτή η διακύμανση στη σηματοδότηση των νευροδιαβιβαστών μπορεί να εξηγήσει τις διαφορές στη συμπεριφορά.
Οι επιστήμονες καταλήγουν ότι η νευρολογική ανταμοιβή μέσω του συστήματος των ΕΝΔΚ και της «ευφορίας του δρομέα», μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι, συνεχίζουν την έντονη δραστηριότητα παρά τους κινδύνους τραυματισμού και το υψηλότερο ενεργειακό κόστος. Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν για το τρέξιμο αντοχής καθώς η ίδια η δραστηριότητα μας δίνει το πλεονέκτημα.
της Δέσποινας Δεμένεγα
φωτό: photorun.net
Η έρευνα
Raichlen, D. A. et al. “Wired To Run: Exercise-Induced Endocannabinoid Signaling In Humans And Cursorial Mammals With Implications For The ‘Runner’s High'”. Journal of Experimental Biology 215.8 (2012): 1331-1336. Web. 20 Feb. 2017.
