Εισαγωγή στα αγωνίσματα των υπεραποστάσεων

«Σε μια πρόσφατη προπόνησή μου, ξαφνικά άρχισα να σκέφτομαι πόσο δύσκολο θα ήταν, αν θα έπρεπε να συνεχίσω να τρέχω για πολλές ακόμη ώρες και μάλιστα με αυτές τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Τότε προσπάθησα να φανταστώ όχι μόνο τη σκληρότητα αυτής της κατάστασης αλλά κυρίως πόσο ισχυρό μπορεί να είναι το εσωτερικό κίνητρο γι’ αυτήν τη δοκιμασία. Έχοντας προπονήσει στο παρελθόν, αλλά και στο παρόν, αθλητές αυτού του δύσκολου είδους των δρόμων αντοχής, σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να κάνω μια αναφορά για τις υπεραποστάσεις».

Ο Φειδιππίδης μετά τον άθλο που έκανε ήταν ουσιαστικά και ο πρώτος υπερμαραθωνοδρόμος. Συγκεκριμένα πριν τον πόλεμο πήγε ως την Σπάρτη και επέστρεψε για να ζητήσει βοήθεια από τους Σπαρτιάτες να σταθούν στο πλευρό των Αθηναίων διανύοντας απόσταση πάνω από 500 χλμ. Ο Φειδιππίδης μετά από αυτόν τον υπερμαραθώνιο πολέμησε στη μάχη με αποτέλεσμα να τραυματιστεί. Αποτέλεσμα αυτού του τραυματισμού ήταν, όταν έτρεξε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα για να πει το ευχάριστο γεγονός της νίκης της μάχης του Μαραθώνα, ο θάνατος. Ουσιαστικά, υπέκυψε από τα τραύματα και όχι από την απόσταση.

Τώρα οι σύγχρονοι αθλητές – υπερμαραθωνοδρόμοι δεν πολεμούν πια, με την κυριολεκτική έννοια, αλλά τρέχουν σε αντίστοιχες αποστάσεις κρατώντας σε πολλές περιπτώσεις τα χιλιόμετρα ακέραια σε σχέση με τους αρχαίους συναθλητές τους.

Ορισμός και χαρακτηριστικά

Υπερμαραθώνιος καλείται οποιαδήποτε απόσταση μεγαλύτερη του μαραθωνίου. Στην Παγκόσμια Ομοσπονδία του στίβου ως επίσημες αποστάσεις υπερμαραθωνίων είναι αυτές των 50 και 100 χλμ. και των 24 ωρών. Στο αγώνισμα των 24 ωρών νικητής είναι αυτός που θα διανύσει την μεγαλύτερη απόσταση σε αυτό το χρονικό όριο.

Οι διασχίσεις πολλών ημερών (όπως αυτές της Αυστραλίας ή Αμερικής κτλ.) είναι πολύ διαδεδομένες αλλά δεν θεωρούνται ως επίσημες αποστάσεις ή διοργανώσεις από την Παγκόσμια Ομοσπονδία. Οι αποστάσεις τέτοιων διοργανώσεων είναι γιγαντιαίες και μπορούν να ξεπεράσουν ακόμα και τα 4.000 χλμ.
ενώ σε αυτούς οι αθλητές τρέχουν καθημερινά περίπου 50 με 100 χλμ. και το βράδυ ξεκουράζονται. Τερματίζοντας τέτοιες αποστάσεις αυτοί οι αθλητές δεν γίνονται απλά υπερμαραθωνοδρόμοι αλλά υπεράνθρωποι.

Η πολυπλοκότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος μου δημιούργησε κάποια ενδιαφέροντα ερωτήματα. Μέσα από την προσωπική μου εμπειρία σαν αθλητής αντοχής (άλλου αθλήματος βέβαια) αλλά και σαν προπονητής με ανάλογη εμπειρία, προσπάθησα να δώσω κάποιες απαντήσεις.

– Για ποιο λόγο κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να κάνουν κάτι τόσο δύσκολο;

Συνήθως αυτές οι επιλογές ξεκινούν από πολύ ισχυρά εσωτερικά ψυχολογικά κίνητρα. Άνθρωποι με πολύ μεγάλη εσωτερική δύναμη και θέληση, που όμως για κάποιους λόγους δεν μπόρεσαν να εκπληρώσουν τους αθλητικούς τους στόχους κατά τα νεανικά τους χρόνια ή ανακάλυψαν σε μεγαλύτερες ηλικίες τη μαγεία του τρεξίματος, αποφασίζουν και συμμετέχουν σε αυτούς. Απαραίτητος σύμμαχος βέβαια γι’ αυτήν τους την επιλογή είναι η πάρα πολύ καλή υγεία τους και η ισορροπία που βρίσκουν μέσα από αυτή την ενασχόληση με τις υπεραποστάσεις.

– Πώς μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει έναν τέτοιο αγώνα;

Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας αυτοί οι αγώνες πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένες διαδρομές. Έτσι είναι πολύ εύκολο για κάποιον θεατή να παρακολουθήσει την διεξαγωγή των αγώνων βλέποντας συνεχώς τους αθλητές. Σχετικά με τους αγώνες που γίνονται στο δρόμο, σε πολλούς από αυτούς (τους διεθνείς) υπάρχει κάλυψη είτε τηλεοπτική είτε από ιστοσελίδα ενώ μπορεί ο καθένας να παρακολουθήσει από κοντά τις προσπάθειες των αθλητών. Στη χώρα μας το Σπάρταθλον, από την Αθήνα ως τη Σπάρτη, είναι προσιτό για όλους σχεδόν σε όλο το μήκος της διαδρομής ενώ στο Διεθνές Φεστιβάλ Υπεραποστάσεων, που παραδοσιακά γίνεται στο Ελληνικό, ο καθένας μπορεί να βλέπει για πολλές ώρες τις προσπάθειές τους αφού ο αγώνας διεξάγεται σε μία κυκλική διαδρομή των 1.000 μ.

– Πόσο δύσκολο ψυχολογικά μπορεί να είναι αυτό για τους αθλητές;

Έχει φανεί ότι από ψυχολογικής πλευράς δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για τους αθλητές. Όσοι έχουν αντέξει από πλευράς φυσιολογίας έχουν τερματίσει. Ο κάθε αθλητής – υπερμαραθωνοδρόμος που λαμβάνει μέρος σε αυτούς τους αγώνες δεν έχει άλλες σκέψεις εκτός από αυτό που κάνει. Συγκεντρώνεται στην κάθε στιγμή, υπολογίζει βήμα – βήμα τι πρέπει να κάνει και τι θα ακολουθήσει τις επόμενες ώρες.

– Είναι σημαντικό να κρατούν οι αθλητές το ίδιο τέμπο;

Όχι, δεν μπορεί να συμβεί αυτό. Οι αθλητές αλλάζουν τον ρυθμό τους κατά την διάρκεια αυτών των αγώνων ως φυσική συνέπεια της αλλαγής που κάνουν πάνω στην τεχνική τους ώστε να ξεκουράζουν κάποιες συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες που καταπονούνται περισσότερο. Επίσης, χρησιμοποιούν τεχνικές χαλάρωσης και αποθεραπείας.

– Γιατί στους υπερμαραθώνιους δεν βλέπουμε να κερδίζουν Αφρικανοί;

Οι Αφρικανοί ενώ είναι οι καλύτεροι σε αποστάσεις μέχρι 60-70 χλμ. δεν μπορούν να αποδώσουν καλά για μεγαλύτερες αποστάσεις. Έχει αποδειχθεί από τα αποτελέσματα και μόνο, ότι η καυκάσια φυλή είναι ανθεκτικότερη σε καταπονήσεις τόσο μεγάλης διάρκειας γιατί συνήθως κερδίζουν σε αυτούς τους αγώνες. Ο πραγματικός λόγος, όμως, ίσως να είναι ότι οι Αφρικανοί αθλητές πιθανόν να μην βρίσκουν το κίνητρο για να το κάνουν σε σύγκριση με άλλα αθλήματα δρόμου.

– Διαφέρει η διατροφή σε αυτές τις αποστάσεις;

Η διατροφή κατά τη διάρκεια των αγώνων δε διαφέρει και πολύ από αυτή του μαραθωνίου. Οι δρομείς πίνουν συνεχώς ενεργειακά ποτά και νερό και τρώνε ξερά και φρέσκα φρούτα, ενεργειακές μπάρες, κάποιες φορές αλμυρά μπισκότα, ενώ ορισμένοι βρίσκουν καλή λύση το ψωμί με λίγο αλάτι. Επίσης κάτι που μπορεί να σας φανεί παράξενο είναι ότι χρησιμοποιούν και ποτά τύπου cola αφού περιέχουν καφεΐνη και γλυκόζη με αποτέλεσμα να βοηθούν στην αντοχή.

100 χλμ.

Άντρες: Takahiro Sunada, Ιαπωνία 6:13:33’’

Γυναίκες: Tomoe Abe, Ιαπωνία 6:33:11’’

24 ώρες

Άντρες: Γιάννης Κούρος, Ελλάδα 303,506 χλμ.

Γυναίκες: Mamy Koudo, Ιαπωνία 255,303 χλμ.

Οι πιο γνωστοί και δύσκολοι υπερμαραθώνιοι του κόσμου

Αυτός ο υπερμαραθώνιος μπορεί πραγματικά να χαρακτηριστεί ο δυσκολότερος γιατί σε έξι μέρες οι αθλητές πρέπει να διανύσουν 251 χλμ.
στην έρημο Σαχάρα μαζί με τον εξοπλισμό τους (φαγητό και νερό που θα καταναλώσουν, φάρμακα και φωτοβολίδες για ώρα ανάγκης και όλα τα απαραίτητα). Σαν Έλληνες έχουμε να υπερηφανευόμαστε για τον τερματισμό του Αργύρη Παπαθανασόπουλου σε αυτόν τον αγώνα. Για μένα ιδιαίτερα ήταν μεγάλη χαρά να τον βοηθήσω στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου.

Αυτός ο αγώνας γίνεται στην Καλιφόρνια στην «κοιλάδα του θανάτου». Η απόσταση αυτού του αγώνα είναι 215 χλμ. αλλά χωρίς στάσεις ενώ συν τοις άλλοις ο αγώνας γίνεται την πιο ζεστή περίοδο του χρόνου και πολύ συχνά έχει και θερμοκρασίες που φτάνουν τους 60οC
ενώ ο τερματισμός του είναι σε υψόμετρο 2.548 μ.

Αυτός ο αγώνας διεξάγεται στο Περού, στην περιοχή του Αμαζονίου. Οι αθλητές καλούνται να τρέξουν 230 χλμ. στη ζούγκλα και όπως και στον Marathon des Sables πρέπει να κουβαλάνε ένα σακίδιο μαζί τους με τα απαραίτητα. Μέσα σε αυτά είναι και ειδικοί υπνόσακοι για να κοιμούνται στα δέντρα.

Ο «δικός μας αγώνας», απόστασης 246 χλμ., που περνάει από ιστορικά σημεία και γίνεται από την Αθήνα στη Σπάρτη. Μορφή του αγώνα θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον μεγαλύτερο υπερμαραθωνοδρόμο μας, τον Γιάννη Κούρο.