Εάν προσπαθούσαμε να δώσουμε έναν ορισμό στον όρο αυτοπεποίθηση θα λέγαμε ότι είναι το αίσθημα εκείνο που κάνει έναν αθλητή ή έναν άνθρωπο να νιώθει μεγάλο βαθμό εμπιστοσύνης στον εαυτό του, στο έργο που πρόκειται να εκτελέσει και στα αποτελέσματα που θα έχει σύμφωνα πάντα με τις ικανότητες του.
Η αυτοπεποίθηση χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Σε γενική που θεωρείται ως γενικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας ενός ατόμου και σε ειδική κατά περίσταση ή αυτοπεποίθηση κατάστασης και αφορά την αυτοπεποίθηση που έχει το άτομο στην αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου γεγονότος που μπορεί να είναι ένας αγώνας, κάποια εξέταση κ.ά. Με άλλα λόγια η Αθλητική Αυτοπεποίθηση ορίζεται ως η ρεαλιστική προσδοκία των αθλητών ότι μπορούν να πετύχουν.
Για πολλούς αιώνες οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από τον αγωνιστικό αθλητισμό εξαιτίας της «ιδιαιτερότητας» της γυναικείας φύσης τους, η οποία για τους περισσότερους θεωρούνταν ότι δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει σε δύσκολες συνθήκες πρωταθλητισμού. Ήταν μόλις το 1972 όταν στις Η.Π.Α. θεσπίστηκε νόμος να μη γίνονται διακρίσεις μεταξύ γυναικών και αντρών. Από τότε και ύστερα πολλές έρευνες έχουν διεξαχθεί προκειμένου να μετρήσουν και να καταγράψουν δεδομένα σχετικά με την αυτοπεποίθηση και πώς αυτή εκδηλώνεται στα δύο φύλα.
Τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι γυναίκες επηρεάζονται αρκετά από τη φύση και τα χαρακτηριστικά του έργου που έχουν να επιτελέσουν. Εάν πρόκειται, για παράδειγμα, να εκτελέσουν ένα έργο με «αντρικά» χαρακτηριστικά (όπως π.χ. body building), το πιθανότερο είναι ότι θα εκδηλώσουν μειωμένη αυτοπεποίθηση σε σχέση με τους άντρες. Ωστόσο, αυτό ενέχει και διαφοροποιήσεις μιας και τα τελευταία χρόνια, οι συνθήκες και τα πρότυπα έχουν αλλάξει αφού πια αθλήματα ή αγωνίσματα που θεωρούνταν «άβατο» για τις γυναίκες έχουν πια αποκτήσει «άρωμα γυναίκας» και μάλιστα με εξαιρετικές επιδόσεις (βλ. μαραθώνιος, τριπλούν, ποδόσφαιρο, σφύρα κ.τ.λ.).
Ένα δεύτερο παράγοντα που έχουν εντοπίσει οι επιστήμονες είναι αυτός της σαφήνειας των οδηγιών. Δηλαδή οι γυναίκες φαίνονται να χρειάζονται σαφείς οδηγίες και ανατροφοδότηση σχετικά με το έργο που έχουν να εκτελέσουν προκειμένου να εκδηλώσουν τα ίδια επίπεδα αυτοπεποίθησης σε σχέση με τους άντρες. Τέλος, οι γυναίκες φαίνεται να λειτουργούν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν βασικός στόχος είναι η συνεργασία και όχι ο ανταγωνισμός.
Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που οι προπονητές αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν περισσότερα θέματα με γυναίκες αθλήτριες παρά με άντρες, είτε πρόκειται για ατομικά ή για ομαδικά αθλήματα.
Επιπλέον, τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες έχει καταγραφεί ότι η μειωμένη αυτοπεποίθηση οδηγεί σε υψηλότερο άγχος, κακή διάθεση, θυμό, επιθετικότητα, απογοήτευση, αρνητικά συναισθήματα και σκέψεις, ανησυχία, κακή διάθεση, εσφαλμένες αποφάσεις, μειωμένη συγκέντρωση και προσοχή κ.ά.
Για να δείτε θέματα διατροφής ειδικά για δρομείς πατήστε εδώ.
Στον αντίποδα, η υπερβολική αυτοπεποίθηση φαίνεται να μην λειτουργεί ευεργετικά αφού φαίνεται να είναι μια «μάσκα» που καλύπτει την ανασφάλεια των αθλητών και τους κάνει να μην προσπαθούν όσο θα έπρεπε, ενώ ταυτόχρονα υποτιμούν τον αντίπαλο με αποτέλεσμα αυτό να λειτουργεί φυσικά εις βάρος τους.
Η αυτοπεποίθηση στη σωστή της διάσταση αφορά στο γεγονός ότι οι αθλήτριες πιστεύουν ότι μπορούν να αντιμετωπίζουν γρήγορα και αποτελεσματικά τα λάθη τους, πιστεύουν ότι μπορούν να ενεργούν και να αντιμετωπίζουν την κατάσταση γρήγορα και δυναμικά, ποτέ δεν παραιτούνται και προσπαθούν συνεχώς για το καλύτερο.
Οι αθλήτριες με υψηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης έχουν:
• Υψηλότερα θετικά συναισθήματα
• Υψηλότερα επίπεδα προσοχής
• Καλύτερη τοποθέτηση στόχων
• Αυξημένο βαθμό προσπάθειας
• Υψηλότερη αποφασιστικότητα και θέληση
• Καλύτερη στρατηγική στον αγώνα
Δημοσίευση στο Runner 96, της Φρόσως Πατσού, MSc Αθλητικής Ψυχολόγου
