Η καλή διάθεση και η ευεξία είναι κάτι που αναζητά κάθε άνθρωπος στη ζωή του. Σε μία ιδανική κατάσταση θα έπρεπε κάθε μας δραστηριότητα να αποτελεί πηγή ευχαρίστησης. Δυστυχώς βέβαια αυτό δεν συμβαίνει και μάλιστα ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου περιλαμβάνει αρκετές ανούσιες, αν όχι βλαβερές, απολαύσεις και αδιάφορες δραστηριότητες οι οποίες ενίοτε έχουν ένα επιφανειακό και εφήμερο θετικό αποτέλεσμα. Το ευχάριστο είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να βάλουν ξανά την κίνηση στη ζωή τους, να αυξήσουν την σωματική τους δραστηριότητα και να ασχοληθούν με κάποιο άθλημα στην προσπάθειά τους να πετύχουν τον στόχο τους και απλά να νιώσουν καλύτερα. Ας δούμε γιατί!
Τα οφέλη της άσκησης στην ψυχολογική μας κατάσταση, σε οποιαδήποτε ηλικία, σχετίζονται κατά κύριο λόγο με τη βελτίωση της ανθρώπινης διαβίωσης και την ποιότητα ζωής, μας εξηγεί ο αθλητικός ψυχολόγος Γιάννης Ζαρώτης. Η άσκηση σε όλες τις μορφές της, είτε πρόκειται για τρέξιμο κάποιας έντασης είτε για απλές ασκήσεις, ρυθμίζει σε μεγάλο βαθμό τη διάθεση και αποτελεί μέσο για την καλύτερη ένταξη και προσαρμογή στο κοινωνικό περιβάλλον. Το βασικότερο πλεονέκτημα της ενασχόλησης με το τρέξιμο, αλλά και την άσκηση γενικότερα, είναι ότι μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο της σωματικής αλλά και της ψυχολογικής αντοχής.
Σημαντική όμως είναι η συνεισφορά της και στα άτομα της τρίτης ηλικίας, ειδικότερα σε αυτά που δεν είχαν ασκηθεί ποτέ στη ζωή τους και αποφάσισαν να ξεκινήσουν έστω και καθυστερημένα. Τα οφέλη από αυτή την απόφαση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολλαπλά και δεν σχετίζονται μόνο με τη βελτίωση της υγείας αλλά και με τη διάθεση και τη γενικότερη ψυχολογική κατάσταση.
Δεν είναι όμως οι μόνοι που επωφελούνται από το τρέξιμο. Άνθρωποι που εργάζονται αρκετά (δηλαδή οι περισσότεροι σήμερα), όσοι δεν είχαν γυμναστεί ποτέ ή είχαν κακή φυσική κατάσταση είδαν τη ζωή τους κυριολεκτικά να μεταμορφώνεται και να αλλάζει σημαντικά προς το καλύτερο βάζοντας απλά το τρέξιμο στη ζωή τους.
Το παράδοξο
Η έναρξη μιας δραστηριότητας αθλητικής όπως το τρέξιμο είναι πιθανό να δημιουργήσει αρχικά αρνητικά συναισθήματα, αφού προκαλεί κάποια σωματική κόπωση που ενδεχομένως στην αρχή να μην αρέσει σε όσους δεν την είχαν αισθανθεί ποτέ. Ωστόσο, μόλις το σώμα αποκτήσει τις απαραίτητες προσαρμογές, συνήθως σε μικρό χρονικό διάστημα, η άσκηση θα αποτελεί το βασικό τροφοδότη της ευχάριστης διάθεσης και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.
Η συμβουλή: Start low and go slow
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για όλους, αλλά κυρίως για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, που ξεκινούν το τρέξιμο ή και το βάδισμα να έχουν συμβουλευτεί τον προσωπικό τους γιατρό ώστε να ρυθμίσουν το προσωπικό τους πρόγραμμα άσκησης προσαρμόζοντάς το στις ανάγκες τους. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ξεκινούν ομαλά αυξάνοντας σταδιακά τόσο την ένταση όσο και τη διάρκεια της προπόνησης τους. Το μότο «Start low and go slow» δηλώνει επακριβώς την αναγκαιότητα να ξεκινά κανείς την άσκηση σε χαμηλή ένταση και χωρίς υπερβολική προσπάθεια.
Ας δούμε όμως πώς ακριβώς και σε ποιους τομείς επιδρά η άσκηση στο σώμα, στο μυαλό και στη συμπεριφορά μας σε όλες τις ηλικίες.
Βελτίωση της διάθεσης
Η βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας και η έκκριση χημικών ουσιών στον οργανισμό, μέσω της άσκησης, έχει άμεση επίδραση στη διάθεση. Η ευχάριστη διάθεση συνδέεται με χημικές ουσίες που εκκρίνονται στον εγκέφαλο και επιδρούν στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.
Βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της προσωπικής αξίας
Η βίωση θετικού συναισθήματος και η επίτευξη του στόχου επί της άσκησης καλλιεργεί στο άτομο και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του, αυξάνοντας την αυτοεκτίμησή του.
Βελτίωση της αυτο-εικόνας
Η εξωτερική εμφάνιση επηρεάζει την εικόνα που έχει το άτομο για τον ίδιο του τον εαυτό (αυτο-εικόνα), βιώνοντας συναίσθημα αποδοχής και ευχαρίστησης για την εμφάνισή του.
Αυξημένα επίπεδα ενέργειας
Η θετική διάθεση που πηγάζει από την άσκηση, η αυξανόμενη αυτοεκτίμηση και ικανοποίηση του ατόμου αποτελούν στοιχεία για την παραγωγή σωματικής και ψυχολογικής ενέργειας. Παράλληλα, καθιστά τον ασκούμενο περισσότερο κινητικό και λειτουργικό, περισσότερο παραγωγικό και ενεργητικό στην καθημερινότητά του.
Διατήρηση της προσωπικής ανεξαρτησίας και Αυτοπεποίθηση που πηγάζει από τις σωματικές-φυσικές ικανότητες
Η ενασχόληση του ατόμου με την άσκηση και η επίτευξη των επιμέρους στόχων, καλλιεργούν και αυξάνουν την αυτοπεποίθησή του. Η οποία συνδέεται με το γεγονός ότι όταν φέρει κανείς εις πέρας το πρόγραμμα άσκησης, αποκτά την αίσθηση ότι είναι ικανός να καταφέρει πολλά.
Προφύλαξη από συναισθηματικές διαταραχές
Η έρευνα στο χώρο των συναισθηματικών διαταραχών καταδεικνύει ότι τα παραπάνω οφέλη που αποκομίζει το άτομο από την άσκηση, θωρακίζουν εν μέρει και προφυλάσσουν από συναισθηματικές διαταραχές, συνδεόμενες με αίσθημα ατονίας, απώλειας ικανοποίησης και ενέργειας.
Μείωση συμπτωμάτων που συνδέονται με ψυχικές διαταραχές
Η άσκηση έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά παρεμβατικά προγράμματα για την αποκατάσταση ψυχικών διαταραχών ως συνοδή και βοηθητική λειτουργία. Υποστηρίζεται ότι μόνο η άσκηση δεν μπορεί να αποτελεί θεραπεία για ψυχικές διαταραχές αλλά αναδεικνύεται ο βοηθητικός της ρόλος. Στη θεραπευτική διαδικασία ψυχικών διαταραχών είναι απαραίτητο να ελεγχθεί εξονυχιστικά το προτεινόμενο πρόγραμμα άσκησης καθώς το μη ενδεδειγμένο, είναι πιθανόν να αποδώσει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Κοινωνικότητα – Αποφυγή της απομόνωσης
Βασικό στοιχείο για τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι το ότι η άσκηση προσφέρει την ευκαιρία συναναστροφής με άτομα ίδιας ηλικίας, ιδιαίτερα στα ομαδικά προγράμματα. Τα άτομα αισθάνονται άνετα περιτριγυρισμένα από ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα και ανησυχίες, με ευκαιρίες συζήτησης επί των θεμάτων που τους απασχολούν και κυρίως σε περιβάλλον που κατανοεί τους προβληματισμούς τους.
Πνευματική λειτουργία
Για τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι σημαντικό το γεγονός ότι η άσκηση συμβάλλει στη διατήρηση καλύτερης πνευματικής λειτουργίας, η οποία συνδέεται με τη βιολογική λειτουργία του οργανισμού. Παράλληλα, θωρακίζει τον οργανισμού του απέναντι σε ασθένειες, οι οποίες συνδέονται με την πνευματική υπόσταση του ατόμου (άνοια).
Μείωση του άγχους και παράλληλη ανάπτυξης της ικανότητας να αντεπεξέρχεται στο στρες
Η άσκηση μας βοηθά να «αποκλείσου- με» από τη σκέψη μας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (όσο διαρκεί η άσκηση και για λίγο χρόνο μετά) τα όποια προβλήματα και ανησυχίες μας απασχολούν, με αποτέλεσμα να «απαλλάσσσόμαστε» και από το άγχος. Σε μεγαλύτερες ηλικίες οι πηγές του άγχους είναι πολλές και ίσως πιο έντονες και συνδέονται άμεσα με την υγεία. Η άσκηση, ακόμη και ως απόσπαση της σκέψης, συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση του άγχους από τον ασκούμενο.
4ο μέρος του αφιερώματος «Πέτυχε τον στόχο σου», δημοσίευση στο Runner νο. 47, των Γιάννη Ζαρώτη (Ψυχολόγου – Αθλητικού Ψυχολόγου), Σταύρου Κάβουρα (PHD Επίκουρου Καθηγητή), Ειρήνης Μπαμπαρούτση (PHD Κλινικής Διαιτολόγου – Αθλητικής Διατροφολόγου), Γιάννη Μπίρη (Γενικού Χειρουργού), Ειρήνης Χριστάκη (BS Διταιτολόγου), Βασίλη Παπαϊωάννου, Νίκου Πολιά.
