Λίγα εικοσιτετράωρα έμειναν πριν την τελετή έναρξης των 33ων Ολυμπιακών Αγώνων, και θα ήθελα να στείλω όλη την αγάπη μου στους 101 επίλεκτους Έλληνες αθλητές που θα συμμετάσχουν στο μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός του πλανήτη τιμώντας για άλλη μια φορά τα εθνικά μας χρώματα. Δεν έχω λόγια να σας πω πόσο χαρούμενοι κι υπερήφανοι είμαστε όλοι που θα παρακολουθήσουμε τον αγώνα σας. Δεν ξέρω αν αντιλαμβάνεστε το μέγεθος αυτού που ήδη έχετε επιτύχει, συμμετέχοντας σε αυτή τη μεγάλη γιορτή. Ανεξαρτήτως τελικού αποτελέσματος, ζήστε το, χαρείτε το, απολαύστε το – είστε ήδη νικητές, υποκλινόμαστε ήδη μπροστά σας. Είστε τα πρότυπα που χρειαζόμαστε ως κοινωνία, και μακάρι να αποδεικνυόμαστε καθημερινά αντάξιοι σας, εμπράκτως κι όχι μόνο στα εύκολα λόγια. Ψηλά το κεφάλι! Κοιτάμε πάντα το φεγγάρι – κι ακόμη κι αν δεν καταφέρουμε να το φτάσουμε, τουλάχιστον θα είμαστε ανάμεσα στα αστέρια… Καλό αγώνα φίλοι μου!
ΥΓ: Για να πειράξω λίγο τον ιπτάμενο Μίλτο Τεντόγλου (καθώς γνωρίζω ότι διακρίνεται την απλότητά του), θα σταθώ στο off camera σχόλιό του (ΕΡΤ, πανελλήνιο πρωτάθλημα). Είπε ότι έχει στα πόδια του το 8,70. Μίλτο, εγώ θα ευχόμουν να πιάσεις το 8,65 και να είσαι σε ένα από τα 3 μετάλλια (μακάρι το χρυσό!), κι ας έρθει αργότερα το 8,70! Το πριμ του γαλακτομπούρεκου σε περιμένει! Αισθητή θα ναι η απουσία της Κρητικιάς λεβέντισσας Ειρήνης Βασιλείου (τραυματίας). Εύχομαι να είσαι σύντομα κοντά μας, υγιής και δυνατή. Θα περάσει κι αυτό Ειρήνη… Ο πόνος είναι η φωλιά των λουλουδιών. Περαστικά!
Με αφορμή τους 33ους Ολυμπιακούς Αγώνες, θα σταχυολογήσω εδώ σκέψεις και λόγια μεγάλων διανοητών (ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω τους Α. Πόρτσια, Έρμαν Έσσε, Μάρκο Αυρήλιο, Όσκαρ Ουάιλντ, Φραντς Κάφκα κα). Προσπάθησα να μεταφέρω τη σοφία τους στα του αθλητισμού. Συγχωρήστε μου τυχόν λάθη ή παραλείψεις, και όπως βοήθησαν εμένα όλα αυτά τα χρόνια, εύχομαι από καρδιάς να βοηθήσουν τόσο τους αθλητές μας στο Παρίσι, όσο και όλους τους αναγνώστες του παρόντος.
Το παρόν αφιερώνεται σε όσους απολαμβάνουν αλλά και μοιράζονται τις χαρές του αθλητισμού. Ιδιαίτερα δε θα ήθελα να αφιερώσω τα γραφόμενά μου σε έναν πολύ ξεχωριστό άνθρωπο, τον Δημήτρη Τζεφαλή. Συγγραφέας, αθλητής, προπονητής, φίλος, παράδειγμα, προσέφερε και προσφέρει πολλά στο χώρο μας. Να ναι πάντα καλά αυτός κι οι αγαπημένοι του, και καλή πρόοδο στις κορούλες του Δανάη και Μαριαζίνα. Στο εξαιρετικό βιβλίο σου «Πού τρέχει ο λογισμός σου» αναφέρεσαι στον πατέρα σου Γιάννη, γράφοντας ότι τον ευχαριστείς επειδή ήταν πάντα δίπλα σου – όχι πίσω σου να σε σπρώχνει ούτε μπροστά σου να σε εμποδίζει, αλλά δίπλα σου. Αυτό αισθάνομαι κι εγώ την ανάγκη να πω σε σένα. Κρατάω δε και τη φράση του McDugal που εσύ μου έμαθες. «Δεν σταματάς να τρέχεις επειδή γέρασες, αλλά γερνάς επειδή σταματάς να τρέχεις». Ευχαριστώ για όλα.
- Προσβολές: Να αποδέχεσαι με τον ίδιο τρόπο, τόσο τις τιμές όσο και τις προσβολές.
- Τελειότητα: Κι αν δεν σταματάμε να την αποζητούμε, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ουδείς τέλειος – αυτή η συνειδητοποίηση είναι λυτρωτική.
- Αρετή: η αρετή κατοικεί στο ευγενέστερο κομμάτι μας, στη λογική μας.
- Απολαύσεις: ό,τι κι αν απολαμβάνουμε, όταν το κάνουμε δίχως μέτρο, μετατρέπεται αυτόματα σε τιμωρία.
- Η ποιότητα: η ποιότητα στην προπόνηση πάντα υπερτερεί της ποσότητας. Για τούτο και στην Κρήτη λέμε «καλλιά να νιώθεις, παρά να μπώθεις»!
- Ισχυρό μυαλό: Το μυαλό μας είναι εκείνο που μας καθοδηγεί πάντα προς τη μια ή την άλλη πορεία. Ο νους μας είναι υπεύθυνος για τις (όποιες) επιτυχίες ή αποτυχίες στη ζωή μας, κι ενώ χρειάζεται κι εύνοια της τύχης, το μυαλό μας κάνει πάντα τη διαφορά.
- Βεβαιότητα: Στον αθλητισμό μην εμπιστεύεστε καμιά βεβαιότητα.
- Ψυχραιμία: Η τάξη κι η γαλήνη μπορούν πάντα να διαταραχτούν από έναν αστάθμητο παράγοντα. Άρα: κάνουμε τον προγραμματισμό μας, αφήνουμε όμως πάντα το μυαλό μας ανοιχτό στο απρόοπτο, και είμαστε έτοιμοι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα.
- Εξαρτήσεις: δεν ελέγχουμε εμείς τον εαυτό μας αλλά εκείνες. Γι αυτό κι οφείλουμε να ατσαλώνουμε το πνεύμα μας, και να τις δαμάζουμε πριν είναι πολύ αργά.
- Όλοι για έναν κι ένας για όλους: Αλληλεγγύη. Ό,τι ευνοεί το σύνολο, ευνοεί τελικά και το άτομο. Ό,τι είναι καλό για την αθλητική κοινότητα, είναι καλό και για τον αθλητή.
- Εκδίκηση. Είναι ένα πιάτο που καλύτερα να μην σερβίρεται. Μην εξοργίζεσαι, καλύτερα βοήθα. Καλύτερα να θεραπεύσεις ένα τραύμα, παρά να αναζητήσεις τον αίτιο. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα είναι να μην εξομοιωθείς με εκείνο.
- Λόγια: Δεν μπορείς να πάρεις πίσω κάτι που είπες. Καλύτερα να σκοντάψεις και να σπάσεις το χέρι σου, παρά να λαθέψεις με τη γλώσσα σου. Μπορείς πάντα να σηκωθείς όταν πέσεις, αλλά θυμήσου: δεν μπορείς να πάρεις πίσω κάτι που είπες, και ιδίως κάτι σκληρό και προσβλητικό.
- Πηγή του καλού. Βρίσκεται πάντα μέσα μας. Κι όσο περισσότερο σκάβεις, τόσο περισσότερο αναβλύζει.
- Χαρακτήρας: Η αξία ενός αθλητή φαίνεται κυρίως στον χαρακτήρα του, γιατί αυτή τον συνοδεύει τόσο στην αθλητική του ζωή, όσο και αλλού.
- Οργή. Η οργή στον αθλητισμό είναι τοξικό κίνητρο και λάθος καύσιμο.
- Αυτογνωσία. Η ορθή αυτοαξιολόγηση είναι πάντα κεφαλαιώδους σημασίας. Δεν πρέπει να βλέπεις τον εαυτό σου ως κάτι περισσότερο από εκείνο που πραγματικά είσαι. Από την άλλη, είναι εξίσου σημαντικό να εκτιμάς εαυτόν λιγότερο από όσα πραγματικά αξίζεις.
- Το παρόν. Πρέπει να εξετάζεται πάντοτε σε συνάρτηση με το παρελθόν και το μέλλον. Το παρελθόν έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, το μέλλον είναι ακόμη μπροστά μας – το παρόν ωστόσο είναι ένα δώρο που έχουμε τώρα, σήμερα. Κι επειδή έχει ημερομηνία λήξης που πλησιάζει ταχύτερα απ’ ό,τι νομίζουμε, πρέπει να το απολαμβάνουμε όσο είναι εδώ, γιατί έτσι διαρκεί για μια ζωή.
- Κατανόηση. Το ιερότερο κομμάτι μας. Μην ξεχνάτε – ό,τι εσείς θεωρείτε δεδομένο, άλλοι δεν το ‘χουν σκεφτεί καν.
- Γαλήνη. Πρέπει να την αναζητούμε εντός μας, γιατί εκεί κατοικεί.
- Μη χαλαρώνεις. Η εγρήγορση μας προστατεύει από σφάλματα και κακοτοπιές, κι η επαγρύπνηση όταν μετατρέπεται (μέσω της εξάσκησης) σε συνήθεια, αντί να μας αγχώνει μετατρέπεται σε έναν από τους πολυτιμότερους πόρους μας στον αθλητισμό και τη ζωή.
- Χαλάρωση… κι ωστόσο, όσο κι αν χρειαζόμαστε την εγρήγορση, οφείλουμε να αναζητούμε και τη χαλάρωση για να παραμένουμε ενεργοί και να αποφεύγουμε την κούραση. Το ιδεατό είναι η αρμονία μεταξύ αυτών.
- Χαρακτήρας και παιδεία. Η ισχυρότερη γραμμή άμυνας ενάντια σε έναν κόσμο που ζητά να σε δελεάσει, να σε εξαγοράσει, να σε αλλοιώσει. Αν έχεις επίγνωση του τι είσαι και τι αναζητάς στη ζωή, θα αποφύγεις τις δηλητηριώδεις σχέσεις, τις τοξικές δουλειές, τους φίλους του γλυκού νερού και πολλά ακόμη άσχημα.
- Καλοσύνη. Η πιο ενδεδειγμένη επιλογή, ό,τι κι αν αντιμετωπίζουμε. Καλοσύνη δίνουμε στους συναθλητές μας, κι ακόμη περισσότερη σε ‘όσους μας εχθρεύονται.
- Ευγνωμοσύνη… για όσα έχουμε πετύχει. Κι ενώ είναι θεμιτό να αναζητούμε το επιπλέον, και να δουλεύουμε για το βέλτιστο, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τη σημασία των όσων ήδη κατέχουμε.
- Φύση. Ο πραγματικός ναός, με βασιλιά τον ήλιο. Το ομορφότερο πνευματικό ησυχαστήριο του ανθρώπου.
- Αρμονία. Η απάντηση για το άγχος των αθλητών.
- Δυσκολίες. Από εμάς εξαρτάται το πώς θα τις αντιμετωπίσουμε – κι αν θα επιτρέψουμε να γίνουν εμπόδιο προς τα όνειρά μας, ή η πρώτη ύλη που θα επεξεργαστούμε για να φτάσουμε στο στόχο μας.
- Πληρότητα. Την βρίσκουμε στις πιο εσώτερες πνευματικές περιοχές μας.
- Πραγματικότητα. Φυτρώνει από ένα όνειρο, εκεί είναι ο σπόρος της δημιουργίας. Προσπαθήστε να ανοίγετε μέσα σας τις πύλες του ονείρου, εκεί θα βρείτε τα απαραίτητα υλικά για να χτίσετε ό,τι επιθυμείτε.
- Γνώση. Δείξτε τις γνώσεις σας, μη μιλάτε γι’ αυτές. Αφήστε τις πράξεις και τις επιλογές σας να μιλήσουν.
- Πλούτη – γνώση. Αναζητήστε τη γνώση. Αυτή είναι ο πραγματικός πλούτος. Αν δεν έχεις υλικά αγαθά, αυτή θα είναι ο πλούτος σου. Αν έχεις πολλά, η γνώση θα ναι το στολίδι σου. Η γνώση είναι καλύτερη του πλούτου – γιατί πρέπει να φροντίζεις τον πλούτο, ενώ η γνώση φροντίζει εσένα.
- Γενναίος. Όποιος δεν ξεστομίζει κάτι αταίριαστο πάνω στην οργή του.
- Επιστήμη. Προτιμώ την αξία της γνώσης από την αξία της ευλάβειας. Να πορεύεσαι μέσα στη θρησκεία, κάτω όμως από το λάβαρο της επιστήμης.
- Το πεπρωμένο. Όπου κι αν βρισκόμαστε, ψάχνει να μας βρει.
- Ανάμνηση. Η ζωή ενός αθλητή διαρκεί όσο και η ανάμνηση που αφήνει.
- Παραίτηση. Πανανθρώπινη αδυναμία – από εμάς εξαρτάται να την βγάλουμε εκτός της ζωής μας.
- Είσαι αφέντης της λέξης που δεν έχεις ακόμη προφέρει, αλλά γίνεσαι σκλάβος εκείνης που έχεις ήδη πει.
- Μην παζαρεύεις την τιμή του ψαριού που είναι ακόμη στη θάλασσα. Μην κυνηγάς ποτέ έναν σκύλο χωρίς να γνωρίζεις ποιο είναι το αφεντικό του. ΄Ένα ξύπνιο πρόβατο αξίζει περισσότερο από ένα κοιμισμένο λιοντάρι. Όλα τα δέντρα κάποτε ήταν θάμνοι.
- Ξέρω δεν θα πει καταλαβαίνω. Πρέπει να κυνηγάμε τη γνώση, αλλά και να επιδιώκουμε την κατανόηση.
- Αμφιβολίες. Ό,τι ξεκινάει με γνώση καταλήγει στην αμφιβολία, κι ό,τι ξεκινάει με αμφιβολίες καταλήγει στη βεβαιότητα.
- Το μικρό. Χωρίς το πιο μικρό, δεν θα μπορούσε να υπάρξει το πιο μεγάλο.
- Υπάρχεις ή ζεις; Το ‘ζεις» είναι το πιο σπάνιο πράγμα του κόσμου. Οι περισσότεροι άνθρωποι υπάρχουν, δεν ζουν. Ας μη φοβηθούμε ποτέ τη ζωή.
- Έξυπνος αθλητής. Η αμφιβολία του έξυπνου αξίζει περισσότερο από τη σιγουριά του βλάκα.
- Βλακεία. Όταν η βλακεία επιτίθεται στην ευφυΐα, η ευφυΐα έχει δικαίωμα να συμπεριφερθεί ανόητα (βλέπε την κουτουλιά του Ζιντάν: παρ’ ότι αποδοκιμάστηκε, η νοήμονες τον κατάλαβαν, κι έδειξε ότι μεγάλοι είναι εκείνοι που δεν έχουν ευνουχιστεί).
- Ο φίλος. Είναι πάντα για τον φίλο του ασπίδα. Μια ψυχή σε δυο σώματα.
- Χαρά – ευτυχία. Ακόμη και στην απερισκεψία το μέτρο είναι απαραίτητο.
- Ο ποντικός κι η γάτα. Η καλή συνεννόηση ανάμεσα στη γάτα και τον ποντικό κατέστρεψαν τον μπακάλη.
- Διδαχές. Διδάξου από τη δυστυχία των άλλων ώστε να μη διδαχτούν οι άλλοι από τη δική σου.
- Σιωπή. Η σιωπή είναι το οχυρό της σοφίας. Γι’ αυτό δεν πρέπει να απαντάμε με βιασύνη ή να χρησιμοποιούμε μεγάλα λόγια.
- Ψυχραιμία. Μεγάλο προτέρημα στον αθλητή, κι είναι πάντα μεταδοτική (όπως και η νευρικότητα…) από το περιβάλλον τους.
- Αυτοκριτική. Αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, παλεύουμε να τα διορθώσουμε, αλλά δεν χρειάζεται να αυτομαστιγωνόμαστε. Μόνο έτσι γίνεται εποικοδομητική.
- Χαρακτήρας. Χτίζεται καθημερινά, βήμα το βήμα, και μόνο έτσι κατακτούμε τόσο τον αυτοσεβασμό όσο και τον σεβασμό των άλλων.
- Ελεύθερη βούληση. Κάθε έντιμη πράξη οφείλει να γίνεται εθελούσια. Τίποτα δεν είναι έντιμο, εάν γίνεται αθέλητα ή καταναγκαστικά.
- Το καλύτερο μέρος….για να ζήσεις και να δημιουργήσεις, είναι εκεί ακριβώς που βρίσκεσαι κάθε φορά. Η πόλις σε ακολουθεί, μην το ξεχνάτε αυτό.
- Γεγονότα. Η αναζήτηση του ιδανικού είναι ο εχθρός της δράσης. Στόχος πρέπει να είναι η διαρκής βελτίωση κι η πρόοδος, ακόμη και με μικρά βήματα.
- Σύνεση. Το βασικό χαρακτηριστικό της ανδρείας, μαζί με τη βούληση και τη λογική.
- Οι συνεχείς απολαύσεις ΔΕΝ προσφέρουν απόλαυση, αλλά μετατρέπονται μόνες τους σε τιμωρία.
- Θάρρος. Η ικανότητα να υπερβείς τον φόβο, να κάνεις το αναγκαίο, να κάνεις το αληθινό. Δείξε θάρρος, γιατί η ζωή ευνοεί τους δυνατούς.
- Ευτυχισμένος αθλητής… εκείνος που γίνεται πηγή δύναμης και έμπνευσης για τους συναθλητές του.
- Τύχη. Όταν αφήνουμε πράγματα στην τύχη, να αποδεχόμαστε και αδιαμαρτύρητα τις κακοτυχίες.
- Είμαστε περαστικοί κι εφήμεροι. Τόσο εκείνος που μνημονεύει, όσο κι εκείνο που μνημονεύεται.
- Μην επιθυμείς. Μην λαχταράς. Όταν δεν επιθυμούμε τίποτα, τότε απελευθερωνόμαστε πραγματικά, γιατί τότε τίποτα δεν είναι εκτός ελέγχου μας. Όταν κυνηγάμε συνεχώς στόχους, ας αναρωτηθούμε: εγώ ελέγχω τις επιθυμίες μου, ‘ή μήπως εκείνες ελέγχουν εμένα;
- Φιλοσοφημένος αθλητής… εκείνος που καταφέρνει να αναλύει τον ίδιο του τον εαυτό.
- Μην εμπιστευόμαστε τα συναισθήματά μας. Οι αθλητές είναι φύση (κι ορθώς) συναισθηματικά άτομα. Δεν πρέπει ωστόσο να παρασυρόμαστε από τα συναισθήματά μας, γιατί συχνά λαθεύουν. Πρέπει να μπορούμε να απομακρυνόμαστε από αυτά, και να καταστρώνουμε την εκάστοτε στρατηγική μας όσο πιο ψυχρά γίνεται, για να καταλήγουμε στην ορθότερη απόφαση.
- Καταφύγιο. Το καλύτερο καταφύγιο βρίσκεται μέσα μας. Όπου κι αν βρίσκεσαι, εκεί είσαι.
- Θυμός. Ο θυμός ζει πάντοτε περισσότερο από τον πόνο, καλύτερα λοιπόν να τον αποφεύγουμε. Όταν απαντάμε στην ανεντιμότητα των άλλων με το ίδιο νόμισμα, γινόμαστε ίδιοι μαζί τους. Ας προσπαθούμε συνεχώς να δείχνουμε την ανωτερότητά μας απέναντι σε κινήσεις που μας απογοητεύουν ή μας πληγώνουν. Όταν ζεις καλά και σύμφωνα με τις επιταγές της ηθικής, αυτό είναι από μόνο του η καλύτερη ανταμοιβή. Γι’ αυτό μην εξοργίζεσαι, βοήθα. Μη μεγαλώνεις τις πληγές, είσαι ο μόνος υπεύθυνος για τις αντιδράσεις σου, όχι οι άλλοι. Αγάπα τους συναθλητές σου, γιατί οι άλλοι είμαστε εμείς.
- Ο δρόμος της σιωπής… κι η δύναμη της σκέψης προς την αρμονία και την αγάπη είναι οι χρυσοί κανόνες για να ανακαλύψουν οι αθλητές τους σπόρους της επιτυχίας και τους καρπούς της αθλητικής τους σοφίας.
- Πίστη. Η πίστη μετακινεί όρη και κάνει θαύματα – όμως η αγάπη είναι πιο δυνατή. Γι’ αυτό δίνετε αγάπη, ειδικά σε εκείνους που το αξίζουν λιγότερο γιατί το έχουν ανάγκη περισσότερο.
- Βιασύνη. Ό,τι κι αν βρεθεί στο δρόμο μας, η βιασύνη είναι η πλέον ακατάλληλη προσέγγιση.
- Το γέλιο. Είναι πάντα έκφραση ζωής κι αγάπης.
- Το γήρας. Το σώμα μας γερνά αναπόφευκτα. Από μας εξαρτάται το πώς θα γίνει αυτό. Η καρδιά μπορεί να μείνει για πάντα νέα.
- Οι γνώμες των αθλητών αποκαλύπτουν το συνειδησιακό τους επίπεδο. Άλλωστε, η γνώση δίχως γνώμη είναι γνώση άχρηστη. Οι αθλητές οφείλουν να εκφέρουν άποψη, την οποία πρέπει να θέτουν πάντα στην υπηρεσία του κοινού καλού.
- Διαλογισμός. Δύσκολη άσκηση, κι ωστόσο η ανταμοιβή της μεγάλη. Μάθετε να αδειάζετε το μυαλό σας, συγκεντρωθείτε σε εκείνο που σας γαληνεύει, και το αποτέλεσμα θα σας εκπλήξει.
- Ευχαριστώ. Μια λέξη που εξουδετερώνει τα δηλητήρια της θλίψης και της οργής. Μη διστάζετε να την λέτε.
- Ζευγάρι. Κανένας από τους δυο δεν πρέπει να αισθάνεται ότι ο άλλος του ανήκει. Η ψυχική κι η πνευματική συγγένεια είναι προϋποθέσεις απαραίτητες για να διαρκέσει.
- Η γυναίκα. Είναι η παιδαγωγός του άντρα.
- Η θέληση. Το όργανο της ανώτερης φύσης μας.
- Το χαμόγελο. Είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Μόλις εμφανιστεί εξαφανίζονται τα σκοτάδια, το άγχος, ο φόβος κι η θλίψη. Ένα ζεστό κι αληθινό χαμόγελο, προϊόν της πίστης, της αγάπης, της ελπίδας, φωτίζει μια ζωή. Αξίζει περισσότερο απ’ όλα τα πλούτη κι όλες τις χαρές.
- Η μέθοδος. Απαραίτητη για κάθε μας δραστηριότητα.
- Τα όρια. Πάντα απαραίτητα κι αναγκαία.
- Οι 5 θεμελιώδεις αρετές. 1. Κάνε βάση της ζωής σου την καλοσύνη. 2 μέτρο τη δικαιοσύνη. 3. Όριο τη σοφία. 4 απόλαυση την αγάπη. 5 φως την αλήθεια.
- Πορεία. Διατηρήστε την πορεία σας μες στις δυσκολίες, αλλά ταυτόχρονα να είστε και ανοιχτοί σε μια απαραίτητη παρέκκλιση.
- Συγκέντρωση. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αθλητική επιτυχία.
- Σωματικός πόνος. Ο αθλητής πρέπει να μπορεί να διακρίνει τον (φυσιολογικό ως ενός σημείο) πόνο του σωματικού κάματου, από τον πόνο εκείνο που προειδοποιεί για έναν ενδεχόμενο τραυματισμό, μια αχρείαστη υπερβολή, μια αλόγιστη επιλογή.
- Φαντασία. Κανένα όνειρο δεν πραγματοποιείτε αν πρώτα δεν το φανταστούμε. Φανταστείτε, με όλη τη δύναμη της ψυχής σας!
- Ψυχή. Κινδυνεύουμε να τη χάσουμε όταν προσπαθούμε να είμαστε αρεστοί σε ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να μας απασχολεί η γνώμη τους.
- Άνεση. Επιθυμητή μεν, με κίνδυνο ωστόσο να γίνει παγίδα για την ψυχή και το σώμα μας.
- Αλήθεια. Η ένωση της σοφίας και της αγάπης.
- Χαρά. Η χαρά που προσφέρουμε, μας επιστρέφει πάντα στο πολλαπλάσιο.
- Αγάπη. Η ανώτερη συνειδησιακή κατάσταση κι η πιο αιώνια αξία. Ζήστε με αγάπη, είναι το νέκταρ που σας προστατεύει από τους εχθρούς. Τα κριτήρια γνησιότητας θα τα βρίσκετε όταν δεν τα αναζητάτε.
- Η ελευθερία δεν κατακτιέται όταν αποφεύγουμε τις δυσκολίες.
- Η τροφή που επιθυμείς σε ωφελεί. Εκείνη που τρως χωρίς όρεξη σε βλάπτει.
- Η σιωπηλή δημιουργικότητα είναι εκείνη που οπλίζει τον αθλητή με τον πιο καθαρό κι ασφαλή τρόπο. Τα βαθιά ποτάμια δεν κάνουν φασαρία.
- Ο ηγέτης. Δεν μπορεί κανείς να συμβουλεύει έναν αθλητή-ηγέτη να κάνει πίσω, ακόμη και στα πιο μικρά πράγματα.
- Προπονητής. Δίδαξε χωρίς θυμό. Μείνε απλός, ακέραιος, σεμνός, δίκαιος, φιλόστοργος, έντιμος, πιστός στο καθήκον σου.
- Κακία. Είναι γελοίο να μην μπορείς να αποφύγεις τη δική σου κακία (πράγμα εφικτό) και να θες να αποφύγεις την κακία των άλλων (πράγμα ανέφικτο).
- Αταραξία. Μείνε ατάραχος σε ό,τι σου φέρνει η τύχη, και δίκαιος σε ό,τι εσύ ο ίδιος προκαλείς.
- Αδιαντροπιά. Όταν πέσει πάνω σου, αναρωτήσου: είναι δυνατόν να μην υπάρχουν αδιάντροποι στον κόσμο; Αδύνατον! Μη ζητάς λοιπόν το αδύνατον.
- Προσοχή. Ούτε να οργίζεσαι ούτε να κολακεύεις. Και τα δυο είναι εξίσου επιζήμια. Κι όταν θυμώνεις, ας θυμάσαι ότι η οργή είναι σημάδι αδυναμίας. Η πραότητα κι η γλυκύτητα είναι σημάδια ωριμότητας και δύναμης.
- Συνύπαρξη. Ο φρουρός της μοναξιάς των αθλητών.
- Αγάπα τους συναθλητές σου όπως είναι. Γεννηθήκαμε ο ένας για τον άλλο. Ή δίδαξέ τους το σωστό, ή υπόμεινέ τους όπως είναι. Δέξου τους με ταπεινότητα, πρόσφερε με την καρδιά σου.
- Γίνε παρατηρητής. Είναι σημάδι ευφυΐας να μπορείς να διδάσκεσαι από την πείρα των άλλων. Γίνε παρατηρητής και μάθαινε συνεχώς.
- Επιθυμίες. Να μην αρνούμαστε τις επιθυμίες μας, αλλά και να μην γαντζωνόμαστε πάνω τους. Ας εξαρτόμαστε από τη δική μας κρίση, κι όχι από τους καθιερωμένους κανόνες.
- Διαιρώ. Συνώνυμο του «αποδυναμώνω». Χώρισε το ζήτημα που σε απασχολεί σε μικρότερα βήματα, και θα φτάσεις ευκολότερα στη λύση του.
- Πόνος. Ο πόνος δεν μας ακολουθεί αλλά προπορεύεται. Ο χρόνος μπορεί να μετατρέψει τον πόνο σε «φωλιά λουλουδιών».
- Ο φονιάς ψυχών δεν σκοτώνει χίλιες ψυχές – σκοτώνει μία χίλιες φορές.
- Όνειρα. Υπάρχουν όνειρα που έχουν ανάγκη από ξεκούραση προκειμένου να πραγματωθούν.
- Καρδιά. Μια μεγάλη καρδιά γεμίζει με ελάχιστα. Σε μια γεμάτη καρδιά χωράνε τα πάντα, σε μια άδεια καρδιά δεν χωράει τίποτα.
- Η φωνή μου. Η φωνή μου λέει «έτσι είναι όλα» κι ο αντίλαλος απαντάει: «έτσι είσαι».
- Διαλέγω. Τους φίλους μου για την ωραία τους εμφάνιση, τους γνωστούς μου για τον ωραίο τους χαρακτήρα, τους εχθρούς μου για το ωραίο τους μυαλό.
- Ελλάδα. Είναι άλλο ο αθλητής να πεθαίνει για την Ελλάδα, κι άλλο η Ελλάδα να τον πεθαίνει.
- Τιμές. Αν δεν τιμούμε τους άξιους, ο λαός ποτέ δεν θα προσπαθήσει να τους μοιάσει.
- Ο σοφός αθλητής… βγαίνει μπροστά βάζοντας τον εαυτό του πίσω από τους άλλους. Ασχολείται με το μέσα του κι όχι με αυτά που βλέπουν τα μάτια του.
- Υπάρχουμε… μέσα από τα βάσανα. Μόνο έτσι ο αθλητής αποκτά συνείδηση της ύπαρξής του. Υπομένουμε κι αγωνιζόμαστε, κι αν δεν γίνουμε ποτέ τέλειοι, μπορούμε πάντα να γίνουμε πολύ καλύτεροι.
- Σεφέρης. Ρώτησαν κάποτε τον Γιώργο Σεφέρη τι είναι εκείνο που τους κρατάει τόσα χρόνια αγαπημένους με τη γυναίκα του. Απάντησε: προσπαθούμε συνεχώς να διευρύνουμε ο ένας την ελευθερία του άλλου.
Για το κλείσιμο, το 115+1. Ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο «Εγχειρίδιο Βλακείας» το λέει εξαιρετικά. «Δεν υπάρχει παγκοσμίως ιδεωδέστερη λέξη άμεσης και καταλυτικής προσωπικής κριτικής, η πολυσήμαντη και κορωνίδα όλων: η λέξη «μαλάκας». Λες μαλάκας και καθάρισες, ξελαφρώνοντας πάσης φύσεως!»
Υστερόγραφο σημαντικό. Με την ολοκλήρωση του παρόντος κειμένου, επικοινώνησα με τον «καπετάνιο» μας, τον Χριστόφορο Μερούση, προκειμένου να μου πει τη γνώμη του πριν το αποστείλω προς δημοσίευση. Εξέφρασε τις εντυπώσεις του, και παρατήρησε ότι λείπει από το κείμενο το σημαντικότερο κατ’ αυτόν για την επιτυχία. Η αυταπάρνηση. «Για να γίνω αυτό που έγινα, για να πετύχω όσα πέτυχα, η αυταπάρνηση ήταν η λέξη-κλειδί. Ποτάμια ιδρώτα, στερήσεις, υπομονή, όραμα, κόπωση, και τελικά αγάπη». Δεν θα μπορούσα να μην το προσθέσω… Χριστόφορε, ραντεβού στη Χίο, 25/08, για τον καθιερωμένο πλέον Ημιμαραθώνιο. Τον αγώνα θα τιμήσουν οι πρωταθλητές μας Καραΐσκος, Πριβιλέτζιο, Βλαχάκη, ίσως ο Θεοδωρακάκος (για τη συμμετοχή), ο απάτσι των αγώνων Σάββας Σπανούδης (παρ’ ότι τραυματίας στον αχίλλειο) και οι ανερχόμενοι Χιώτες Ιατρουδέλλης και Μαρία Μονιώδη. Καλή επιτυχία σε όλους, και καλή αντάμωση!
